مشخصه‌های کمی زادآوری در روشنه‌های ناشی از بهره‌برداری و طبیعی در جنگل‌ آمیختة راش (مطالعة موردی بخش نم‌خانه جنگل خیرود)

Abstract

روشنه‌ها نقش مهمی در استقرار زادآوری و تعیین ترکیب پوشش گیاهی در اکوسیستم‌های جنگلی دارند. اغلب در شیوة تک‌گزینی استقرار زادآوری با ایجاد روشنه‌هایی در پوشش تاجی پیگیری می‌شود. این پژوهش در بخش نم‌خانة جنگل خیرود نوشهر به‌منظور بررسی ویژگی‌های نهال‌های استقراریافته در روشنه‌های طبیعی و روشنه‌های ناشی از بهره‌برداری انجام گرفت. درمجموع 60 روشنه در این جنگل انتخاب و مشخصه‌های روشنه‌ها شامل مساحت و شکل برآورد و ارتباط بین فراوانی و ارتفاع نهال‌ها با هر یک از مشخصه‌های روشنه‌های طبیعی و روشنه‌های ناشی از بهره‌برداری آزمون شد. نتایج نشان داد در روشنه‌های طبیعی میانگین فراوانی نهال‌ها و همچنین فراوانی نهال‌های گونة راش رابطة معنی‌داری با مساحت روشنه دارند، در حالی که فراوانی نهال‌های بلندتر از 30/1 متر ارتباط معنی‌داری با اندازه روشنه نشان نمی‌دهند. فراوانی کل نهال‌ها نیز ارتباط معنی‌داری با شکل روشنه‌ها در روشنه‌های ناشی از بهره‌برداری و طبیعی دارد، همچنین گونة راش شرقی به‌تنهایی بیش از 90 درصد از نهال‌های بلندتر از 30/1 متر را تشکیل می‌دهد. در مقایسة روشنه‌های طبیعی و روشنه‌های ناشی از بهره‌برداری مشخص شد رابطة معنی‌داری بین استقرار نهال در اندازه‌های مختلف روشنه وجود دارد، بر این اساس توصیه می‌شود در ایجاد روشنه و برداشت درختان در شیوة تک‌گزینی مشخصه‌های ساختاری روشنه به‌عنوان عوامل مؤثر در استقرار نهال‌های گونه راش در نظر گرفته شوند.