بررسی واگذاری امتیاز بهره‌برداری از جنگل‌های شمال به شرکت روسی کوسیس تئوفیلاکتوس و پیامدهای آن

Abstract

موضوع پژوهش حاضر، مطالعه و بررسی چگونگی واگذاری امتیاز بهره‌برداری از جنگل‌های شمال ایران به شرکت کوسیس تئوفیلاکتوس روسیه تزاری و همچنین پیامدها و تأثیرات آن بر وضعیت جنگل‌های مورد بهره‌برداری است. در این تحقیق، برای اولین بار با نگاهی تاریخی، موضوع بهره‌برداری و تخریب جنگل‌ها توسط شرکت‌های خارجی بررسی شده است که در حقیقت گامی در جهت گسترش مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزة مطالعات تاریخ و منابع طبیعی تجدیدشونده به‌حساب می‌آید. مسئله اصلی این تحقیق شناخت عوامل اثرگذار بر واگذاری این امتیاز و پیامدهای اقتصادی و محیط زیستی آن در چارچوب مناسبات ناکارامد و فاسد دستگاه اجرایی دولت ایران و همچنین برنامه‌ها و سیاست‌های استعماری شرکت‌های وابسته به نظام رو به رشد سرمایه‌داری غربی است. در این تحقیق از روش پژوهش تاریخی، مبتنی بر استخراج داده‌های لازم از اسناد دست اول تاریخی و تحلیل توصیفی این اسناد استفاده شده‌ است. براساس یافته‌های این تحقیق، ناآگاهی و بی‌توجهی دولتمردان ایران به منابع طبیعی و همچنین نفوذ استعماری دول قدرتمند سبب انعقاد قراردادها و اعطای این امتیازها شد که بی‌توجهی به مفاد قراردادها از سوی دولت ایران نیز عرصه را برای این شرکت روسی در تخلف از مفاد قرارداد مهیا کرد. بهره‌برداری‌های غیر اصولی و منفعت طلبانة این شرکت خارجی از جنگل‌های شمال کشور، آسیب‌ها و تخریب‌های جدی‌ای را در پی داشت.