اثر جاده‌های جنگلی بر تغییرپذیری مشخصه‌های حاصلخیزی خاک (پژوهش موردی: جنگل خیرود، نوشهر)

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر جاده‌‌‌های جنگلی بر مقادیر مشخصه‌های نیتروژن، فسفر، پتاسیم و pH خاک در جنگل‌های بخش نم‌‌خانه از جنگل خیرود نوشهر در شمال کشور صورت گرفته‌‌‌است. 16 خط‌نمونه (هشت خط‌نمونه در جاده اصلی و هشت خط نمونه در جاده فرعی) هر یک به‌طول 100 متر از حاشیه جاده تا داخل جنگل و چهار قطعه نمونه در فواصل صفر (حاشیه جاده)، پنج، 60 و 100 متری از جاده‌‌‌های جنگلی خاکی اصلی و فرعی مستقر شد. بر اساس نتایج آزمون توکی، در جاده اصلی و دامنه خاکبرداری، مقدار نیتروژن در فواصل 60 و 100 متری به‌صورت معنی‌داری از حاشیه جاده بیشتر است، در حالی که در جاده فرعی، هر دو دامنه خاکبرداری و خاکریزی، نیتروژن در حاشیه جاده، به‌‌طور معنی-داری کمتر از دیگر فواصل است. فسفر فقط در جاده اصلی و دامنه خاکریزی و در حاشیه جاده به طور معنی‌داری بیش‌تر از فاصله 100 متری در داخل جنگل بود و در مورد پتاسیم، بین فواصل مختلف در جاده‌های اصلی و فرعی و در دامنه‌های خاکریزی و خاکبرداری، اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. غالباً pH در حاشیه جاده به طور معنی‌داری بیشتر از فواصل دیگر در جاده‌های اصلی و فرعی بود. نتایج این پژوهش نشان‌‌‌داد که تغییرات ناشی از بهم‌خوردگی خاک بر اثر جاده‌سازی، تاثیرات زیادی بر مشخصه‌های حاصلخیزی خاک دارد، به همین جهت لازم است در هنگام احداث جاده‌های جنگلی، با رعایت هرچه بیشتر اصول فنی و پیروی از طبیعت، از شدت تخریب و بهم خوردگی‌ها تا حد ممکن کاست.