بررسی امکان توسعة جنگلکاری نیمه‌دیم ارقام زیتون در منطقة مهران

Abstract

در این تحقیق که با هدف معرفی ارقام سازگار و مقاوم برای کاشت در شرایط نیمه‌دیم (کم آبیاری) مناطق گرمسیری اجرا شده است، سه رقم مقاوم به خشکی زیتون (روغنی، دزفولی و زرد) در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، به فاصلة 5 × 5 متر و حداقل آبیاری (با تمرکز بر سال‌های اول) در ایستگاه تحقیقات محسن‌آب مهران در استان ایلام کاشت شدند. وضعیت زنده‌مانی، شادابی و فنولوژی نهال‌های کاشته‌شده در پایان دورة خشک هر سال، مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفت. نتایج به‌دست آمده درطی اولین فصل رویش (1382)، حاکی از زنده‌مانی بسیار خوب ارقام کاشته‌شده بود، ولی در سال‌های بعد درصد زنده‌مانی، مقداری کاهش یافت. مقایسة درصد زنده‌مانی ارقام در پایان دوره (1390) حاکی از وجود اختلاف معنی‌دار بین آنهاست به‌طوری‌که رقم روغنی با 55 درصد بیشترین زنده‌مانی و ارقام زرد با 6/41 درصد و دزفولی با 5/27 درصد به‌ترتیب در مراحل بعدی قرار دارند. مقایسة میانگین ارتفاع، قطر تاج و قطر یقه ارقام زیتون تحت آزمایش، اختلاف معنی‌داری را نشان نداد. ارتفاع برخی نهال‌های رقم روغنی در پایان فصل رشد سال هشتم، حداکثر به 298 سانتی‌متر، قطر تاج به بیش از 235 سانتی‌متر و قطر یقه به بیش از 17 سانتی‌متر رسیده است. رقم روغنی که در شرایط کم‌آبیاری این تحقیق از رشد ارتفاعی شایان توجه (23 سانتی‌متر در سال) و رشد تاجی حدود 20 سانتی‌متر در سال برخوردار بود، به عنوان رقم برتر این تحقیق معرفی می‌شود. برای دستیابی به رشد رویشی بهتر زیتون در این مناطق، اجرای دست‌کم یک یا دو بار آبیاری در طول فصل خشک (هر بار حدود 50 لیتر آب برای هر نهال) ضروری خواهد بود.