‌خسارت برف به درختان در توده‌های طبیعی و مدیریت‌شدة جنگل‌های شمال ایران

Abstract

مدیریت جنگل‌ها از طریق تأثیر بر ساختار توده‌ها تأثیر تعیین‌کننده‌ای در کاهش یا افزایش شدت و وسعت خسارت برف بر درختان خواهد داشت. در این تحقیق خسارت برف بر درختان در دو تودة طبیعی و مدیریت‌شده به شیوة جنگل‌شناسی تک‌گزینی در جنگل‌های ناو اسالم گیلان بررسی و مقایسه شد. انواع خسارت برف بر گونه‌ها و سنین مختلف درختان از طریق نمونه‌برداری به روش منظم-تصادفی با قطعات نمونة دایره‌ای 10 آری و فواصل منظم 100 متر از یکدیگر جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد فراوانی خسارت برف بر درختان در تودة مدیریت‌شده (2/10 درصد) بیشتر از تودة طبیعی (2/7 درصد) بود (01/0 > <em>P</em>). تغییرات ایجادشده در ساختار سنی و ترکیب گونه‌ای درختان تودة مدیریت‌شده طی برش‌های تک‌گزینی، عامل اصلی بیشتر بودن خسارت برف در این توده نسبت به تودة طبیعی بود. بیشترین فراوانی خسارت در درختان جوان با ضریب قدکشیدگی زیاد مشاهده شد. به‌منظور مقاوم‌سازی جنگل‌های بررسی‌شده در برابر خطر خسارت برف، اقداماتی مانند افزایش طول دورة بهره‌برداری از 10 سال به 20 سال، کاهش حجم برداشت در هر دوره بهره‌برداری، کاهش سطح حفره‌های زادآوری، افزایش تعداد درختان قطور، عدم قطع درختان حاشیة جنگل، اجرای عملیات تنک کردن در توده‌هایی که در اثر برش‌های قبلی یکدست، همسال، جوان و دارای ضریب قدکشیدگی زیادند و نیز عدم قطع درختان در یال‌ها، شیب‌های تند با عمق کم خاک که مناطق حساس در برابر برف به‌شمار می‌روند، توصیه شود.