ارزیابی تنوع ژنتیکی شاه‌بلوط اروپایی <i>Castanea sativa</i> در جوامع مختلف استان گیلان با استفاده از نشانگرهای SSR

Abstract

بررسی تنوع ژنتیکی برای شناسایی ژنوتیپ‌های برتر، نخستین گام در هر برنامة پایش و گسترش پایدار کشت گونه‌های گیاهی است. در این پژوهش، تنوع و ساختار ژنتیکی سه جمعیت شاه‌بلوط اروپایی <em>(Castanea sativa </em>Mill.) دربرگیرندة 41 ژنوتیپ در استان گیلان با بهره‌گیری از نشانگرهای SSR بررسی شد. استخراج DNA از برگ‏های جوان به روش CTAB و سپس تکثیر با 14 آغازگر ریزماهواره به روش PCR انجام گرفت. فرآورده‌های تکثیرشده با به‌کار‌گیری ژل‌های پلی‌اکریل‌آمید 6 درصد، الکتروفورز شدند. این 14 آغازگر SSR، 10 آغازگر چندریختی نشان دادند. الگوهای نواری برپایة اندازه‌شان با حرف‌های الفبا امتیازدهی شدند. روی‌هم، 31 آلل چندریخت شناسایی شد. میانگین تعداد آلل‌های دیده‌شده به‌ازای هر جایگاه ژنی 10/3 بود. میانگین هتروزیگوسیتی دیده‌شده و انتظارداشته، به‌ترتیب 542/0 و 556/0 به‌دست آمد. اندازة شاخص F_ST و جریان ژنی (N_m) به‌ترتیب 174/0 و 18/1 به‌دست آمد که نشان‌دهندة جدایی ژنتیکی زیاد میان منطقه‌هاست. بیشترین فاصلة ژنتیکی، میان جمعیت‌های شفت و شفارود و کمترین آن، میان جمعیت‌های شفارود و فومن بود. دستاوردهای این پژوهش نشان داد که نشانگرهای SSR در شناخت اندازة تنوع ژنتیکی و جداسازی جامعه‌های شاه‌بلوط اروپایی از کارایی فراوانی برخوردارند. همچنین جدایی جغرافیایی و مانع‌های طبیعی و نیز جابه‌جایی بذرها از سوی انسان، در این زمینه بسیار اثرگذارند.