بهبود جوانه‌زنی بذر زالزالک ایروانی و تعیین ترکیبات شیمیایی موجود در میوه و بذر

Abstract

جنس زالزالک (<em>Crataegus</em> L.) از مهم‌ترین درختچه‌های زینتی و دارویی و بسیار مقاوم به شرایط محیطی است. جوانه‌زنی بذر در گونه‌های جنس زالزالک به‌دلیل داشتن آندوکارپ استخوانی و خواب جنین به سختی انجام می‌گیرد. به‌منظور بررسی درصد جوانه‌زنی بذر <em>Crataegus pseudoheterophylla</em> تحت تیمارهای خراش‏دهی مکانیکی و آب اکسیژنه، بذرها در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلدان‌های پلاستیکی کاشته شدند. تیمارهای خراش‏دهی مکانیکی و محلول شیمیایی آب اکسیژنة یک درصد با مدت زمان‌های (0، 40، 60، 90، 120، 150، 180، 210 و 240 دقیقه) در ترکیب با لایه‌گذاری متناوب (یک ماه سرمادهی و دو هفته گرمادهی، یک ماه سرمادهی و دو هفته گرمادهی، یک ماه سرمادهی) انجام گرفت. مقدار کارتنوئید، آنتوسیانین، کربوهیدرات‌های محلول و عناصر معدنی در میوه و بذر نیز تعیین شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانه‌زنی در تیمار خراش‏دهی مکانیکی (7/19 درصد) در مدت زمان 240 دقیقه و در آب اکسیژنه یک درصد (7/26 درصد) در مدت زمان 120 دقیقه وجود دارد. مقدار کارتنوئید در میوه و بذر به‌ترتیب 598/0 و 27/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه، آنتوسیانین 3/6 و 33/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک، کربوهیدرات محلول 3/89 و 4/15 گرم بر 100 گرم وزن خشک، کلسیم 4/3076 و 892 میلی‌گرم بر کیلوگرم، فسفر 9/2023 و 8/701 میلی‌گرم بر کیلوگرم، پتاسیم 3/6391 و 1456 میلی‌گرم بر کیلوگرم، منیزیم 6/904 و 4/346 میلی‌گرم بر کیلوگرم و نیتروژن 2/1 و 0 درصد اندازه‌گیری شد. در نتیجه می‌توان گفت بذرهای زالزالک دارای خواب عمیق فیزیکی و فیزیولوژیکی و گوشت میوه و بذر آن حاوی میزان بالایی از ترکیب‌های فنولیکی، کربوهیدرات‌های محلول، کارتنوئیدها و مواد معدنی می‌باشند.