کوبیدگی و به هم‌خوردگی خاک جنگل در اثر خروج چوب با اسکیدر چرخ لاستیکی (مطالعه موردی: جنگل خیرود)

Abstract

استفاده از اسکیدرهای چرخ لاستیکی، عملیاتی معمول برای خروج چوب از عرصه قطع است، هرچند مشکلات زیست‌محیطی زیادی را سبب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر درصد شیب، تعداد عبور اسکیدر، عمق و رطوبت خاک در مسیرهای چوبکشی بر کوبیدگی خاک‌های ریزدانه و در مرحله بعد، کمی کردن این آثار است. این پژوهش در قالب طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود اجرا شد. آثار شیب در چهار گروه 0، 10، 10- و 20- درصد و عمق خاک در 5، 15 و 25 سانتی‌متری از سطح خاک اندازه‌گیری شد. همچنین آثار رطوبت خاک در سه دسته 30-20، 40- 30 و 50-40 درصد اندازه‌گیری شد. سطوح متفاوت کوبیدگی نیز بر اساس تعداد عبور اسکیدر عبارتند از 1، 5، 8، 10، 15، 20، 25 و 30 بار تردد. افزایش دفعات عبور اسکیدر، وزن مخصوص ظاهری را افزایش می‌دهد، ولی بیشترین درصد افزایش وزن مخصوص ظاهری در اثر عبور اولیه اسکیدر رخ داده است. کوبیدگی خاک در شیب‌ رو به بالا (در جهت چوبکشی) بیشتر از شیب رو به پایین است. همچنین افزایش وزن مخصوص خاک در اثر چوبکشی تا عمق 30 سانتی‌متری نیز درخور توجه است. وزن مخصوص ظاهری خاک در عمق‌های 5، 15 و 25 سانتی‌متر به‌ترتیب به‌طور میانگین 35، 22 و 17 درصد بیشتر از وزن مخصوص در خاک‌های دست‌نخورده (شاهد) است.