توزیع اجزای بارش در جنگلکاری‌های سوزنی‌برگ و پهنبرگ در اقلیم نیمه‌خشک (مطالعة موردی پارک جنگلی شهید بهشتی بروجرد)

Abstract

این پژوهش با هدف تعیین مقادیر اجزای بارش (تاج‏بارش، باران‌ربایی و ساقاب) گونه‌‌‍‍های سوزنی‌‌برگ کاج بروسیا (<em>Pinus brutia</em>) و سرو نقره‏ای (<em>Cupressus arizonica</em>) و پهن‌برگ زبان‌گنجشک (<em>Fraxinus </em><em>rotundifolia</em>) و چنار (<em>Platanus orientalis</em>) در پارک جنگلی شهید بهشتی شهرستان بروجرد انجام گرفت. مقدار باران با استفاده از سه عدد جمع‌آوری‌کننده باران که در فضای باز نصب شده بودند، اندازه‌گیری شد. برای اندازه‌گیری مقدار تاج‏بارش برای هر گونه از بیست جمع‌آوری‌کننده استفاده شد، به‌نحوی که از هر گونه پنج اصله انتخاب و تعداد چهار جمع‎آوری‎کننده در زیر هر درخت نصب شد. مقدار باران‌ربایی از تفاضل مقدار باران و تاج‏بارش برآورد شد. در طول مدت بررسی، 24 رخداد باران با مجموع عمق 8/131 میلی‌متر اندازه‌گیری شد. مقدار باران‌ربایی برای هر بارندگی به‌طور متوسط برای کاج بروسیا 9/52، سرو نقره‏ای 1/49، زبان‌گنجشک 9/51 و چنار 1/61 درصد محاسبه شد. بین مقدار باران و تاج‏بارش، رابطة مثبت و قوی برای گونة چنار (872/0=²R)، زبان‌گنجشک (831/0=²R)، کاج بروسیا (892/0=²R) و سرو نقره‏ای (788/0=²R) مشاهده شد. بر این اساس می‌توان گفت که تاج‏بارش گونه‌های پهن‌برگ بیشتر از گونه‌های سوزنی‌برگ است و با افزایش مقدار باران، میزان تاج‏بارش افزایش می‌یابد. سهم ساقاب در مورد کلیة گونه‌های مورد بررسی کمتر از یک درصد بود. بنابراین با عنایت به رژیم بارش و اهمیت آب در این مناطق، باید در جنگلکاری و مدلسازی فرایندهای هیدرولوژیک در اکوسیستم‌های جنگلی، مقدار تاج‏بارش و باران‌ربایی گونه‌ها با اولویت کاشت گونه‌های پهن‌برگ نیز مدنظر قرار گیرد.