بررسی و مقایسۀ تنوع گونه ای تجدید حیات توده های جنگلی دو منطقۀ حفاظت شده و غیر حفاظتی ارسباران

Abstract

در این تحقیق، تنوع گونه‌ای زادآوری توده‌های جنگلی دو منطقۀ حفاظت‌شده و غیر حفاظتی جنگل‌های ارسباران از نظر شاخص غنای گونه‌ای، یکنواختی و تنوع گونه‌ای مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. ابتدا توده‌های جنگلی با شرایط فلورستیکی و فیزیوگرافی مشابه از دو منطقۀ حفاظتی و غیر حفاظتی، با استفاده از عکس‌های هـوایی سال 1346 در مقیـاس 20000 : 1 انتخاب شد، سپس نهال‌های گونه‌های چوبی قرار گرفته در 77 قطعه نمونۀ دایره‌ای به مساحت یک آر در یک شبکۀ آماربرداری با ابعاد250×250 متر از توده‌های جنگلی منطقۀ حفاظتی و به‌طور مشابه از توده‌های جنگلی منطقۀ غیر حفاظتی برداشت شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، میانگین شاخص‌های تنوع گونه‌ای مختلف در هر قطعه نمونه محاسبه و برای آزمون معنی‌دار بودن اختلاف بین میانگین شاخص‌ها در دو منطقه، از آزمون آماری t-student استفاده شد. نتایج نشان داد که در مناطق حفاظت‌شده و غیر حفاظتی میانگین شاخص غنای گونه‌ای، به‌ترتیب، 69/6 و 39/5، میانگین شاخص یکنواختی شانون، به‌ترتیب، 87/0 و76/0، میانگین شاخص تنوع گونه‌ای شانون، به‌ترتیب، 64/1 و 23/1 و میانگین شاخص تنوع گونه‌ای سیمپسون، به‌ترتیب، 76/0 و 61/0است. بنابراین مدیریت مبتنی بر حفاظت، موجب افزایش معنی‌دار تنوع گونه‌ای زادآوری توده‌های جنگلی منطقۀ حفاظت‌شدۀ ارسباران شده است. بر این اساس می‌توان جلوگیری از حضور دام در عرصه‌های جنگلی و قطع بی‌رویۀ درختان را به‌ویژه در توده‌های جنگلی مخروبه، به‌عنوان شیوه‌ای مناسب برای احیای طبیعی و افزایش شاخص‌های تنوع گونه‌ای معرفی کرد.