مقایسۀ برخی صفات فیزیولوژیک بنه Pistacia atlantica و کلخونگ P. khinjuk تحت تأثیر سخت‌واره‌شدن و سرما

Abstract

در این تحقیق به‌منظور درک بهتر سازوکارهای فیزیولوژیک تحمل به سرما در طی فرایند سخت‌واره شدن در دو گونۀ بنه و کلخونگ دو مجموعه آزمایش اجرا شد. در آزمایش اول، برای سخت‌واره شدن، نهال‌ها در دو مرحله و هر مرحله به‌مدت دو هفته با دمای روز، شب و دورۀ نوری متفاوت قرار گرفتند و سپس مشخصه‌های کلروفیل و فلورسانس کلروفیل اندازه‌گیری شد. در آزمایش دوم، اندام ساقه و برگ نهال‌ها تحت سه تیمار دمایی (4+ (کنترل)، 20- درجۀ سانتی‌گراد به‌مدت یک و دو ساعت) قرار گرفتند و نرخ نشت الکترولیت و محتوای نسبی آب در آنها اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایش اول مشخص کرد که در طی سخت‌واره شدن به سرما مقدار کاهندگی فتوشیمیایی (46 درصد) و سرعت انتقال الکترون (44 درصد) کاهش یافت، اما در نهال‌های بنه 30 درصد بیشتر از گلخونک بود. در آزمایش دوم آشکار شد که محتوای نسبی آب و نرخ نشت الکترولیت برگ (8 درصد و 11 درصد) در طی سازگاری به سرما افزایش یافت. همچنین نرخ نشت الکترولیت ساقه با کاهش دما تنها در گونۀ کلخونگ افزایش یافت (44 درصد). در واقع گونۀ بنه با کاهش محتوای نسبی آب در طی سخت‌واره شدن توانست عملکرد فتوسیستم II را حفظ کند و مقاومت بیشتری به سرما نشان دهد. نتایج این تحقیق نشان داد که با اندازه‌گیری مشخصه‌های فلورسانس کلروفیل می‌توان گونه‌ها یا ژنوتیپ‌های مقاوم به سرما را شناسایی کرد.