تجزیۀ ارتباطی برخی صفات فیزیولوژیک در گردو‌ی ایرانی تحت تنش خشکی با استفاده از نشانگرهایSSR

Abstract

چوب مرغوب و میوۀ عالی گردو از لحاظ اقتصادی دارای ارزش زیادی است، به‌طوری که از گذشته تا امروز به‌شدت ازآن بهره‌برداری شده و در قانون حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، به‌عنوان گونۀ حفاظت‌شده معرفی شده است. عملکرد گونه‌های جنس گردو، به‌ویژه <em>Juglans</em> <em>regia</em> در سال‌های مرطوب افزایش و در سال‌های خشک کاهش می‌یابد. از این‌رو توجه به شاخص‌های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی و شناسایی نواحی ژنومی دخیل در مقاومت به خشکی به منظور انتخاب ارقام مقاوم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی دانهال‌های گردو و شناسایی نشانگرهای مرتبط با صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در شرایط نرمال و بعد از تنش خشکی از نشانگرهای SSR استفاده شد. ده مکان SSR در مجموع 53 آلل را تولید کردند. همۀ مکان‌های SSR مورد مطالعه انحراف معنی‌داری (p≤0.01) از تعادل هاردی-‌واینبرگ نشان دادند. دندروگرام حاصل از روش Neighbour-Joining، 62 دانهال گردو را در چهار گروه اصلی قرار داد. بررسی ساختار جمعیت با نرم‌افزار Structure 2.3.1، دو زیرجمعیت احتمالی (2k=) را شناسایی کرد. نتایج تجزیۀ ارتباط به‌روش MLM نشان داد که در شرایط نرمال مکان‌های WGA9 و WGA69 با صفات رسانایی روزنه، تعرق، فتوسنتز و تعداد برگ سبز سالم ارتباط دارند. در شرایط تنش، ارتباط معنی‌داری بین مکان‌ WGA1 و صفت غلظت CO₂ اتاقک زیر روزنه‌ وجود داشت که این مکان 75/0 از تغییرات مربوط به این صفت را توجیه می‌کرد. نتایج این تحقیق در برنامه‌های اصلاح گردو به‌منظور شناسایی ارقام مقاوم به خشکی کاربرد دارد.