راهکارهای بهبود جوانه‌زنی بذر درختچة پر (Cotinus coggygria Scop.)، گونة بومی جنگل‌های ارسباران

Abstract

پر (<em>Cotinus coggygria </em>Scop<em>.</em>) یکی از درختچه‌های بومی ارزشمند و انحصاری جنگل‌های ارسباران است که تجدیدحیات طبیعی آن بیشتر به‌شکل ریشه‌جوش است و زادآوری جنسی آن به‌سختی انجام می‌گیرد. با توجه به اهمیت این گونه و همچنین جوانه‌زنی دشوار بذر آن در وضعیت طبیعی، در این پژوهش سعی شد برای اولین بار در داخل کشور تأثیر تیمارهای مختلف بر جوانه‌زنی بذر این گونه بررسی و بهترین تیمار معرفی شود. برای شکستن خواب فیزیکی و فیزیولوژیکی بذر به‌ترتیب از تیمارهای غوطه‌وری در اسیدسولفوریک 98 درصد طی زمان‌های 5 و 50 دقیقه و تیمار سرمادهی در دمای 4 درجة سانتی‌گراد طی زمان‌های 30 و 60 روز استفاده شد. همچنین برای شکستن هر دو نوع خواب بذر، سه تیمار تلفیقی شامل غوطه‌وری در اسید در مدت‌های 5، 20 و 50 دقیقه با سرمادهی در دمای 4 درجة سانتی‌گراد به‌مدت 60 روز به‌کار برده شد. قالب آماری طرح به‌صورت کاملاً تصادفی و با سه تکرار درنظر گرفته شد که در هر تکرار 30 عدد بذر کاشته شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای مختلف بر کلیة صفات بررسی‌شده شامل درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و شاخص بنیة بذر در سطح احتمال 1 درصد خطا معنی‏دار بود. همچنین مقایسة میانگین‌ صفات نشان داد که در بین تیمارهای استفاده‌شده، بهترین نتایج در تیمار تلفیقی غوطه‌وری در اسیدسولفوریک 98 درصد به‌مدت 20 دقیقه به‌همراه تیمار سرمادهی در دمای 4 درجة سانتی‏گراد به‌مدت 60 روز به‌دست آمده است. نتایج این پژوهش تأثیر مثبت تیمارهای استفاده‌شده را برای شکستن خواب بذر این درختچه اثبات کرد که می‌تواند در برنامه‌های احیایی این گونه مورد توجه قرار گیرد.