بررسی تغییرات ضریب شکل درختان راش (Fagus orientalis Lipsky) باتوجه به مراحل رویشی و فیزیوگرافی رویشگاه

Abstract

با توجه به اینکه شکل ساقة درخت به‌صورت استوانة کامل نیست، برای برآورد حجم واقعی آن، باید ضریب شکل برای هر گونه محاسبه شود. ضریب شکل پس از قطر برابرسینه و ارتفاع درخت، سومین مشخصة مؤثر در تعیین حجم درخت است. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر همزمان مؤلفه‌های رویشگاه مانند جهت جغرافیایی، شیب زمین و مراحل رویشی بر ضریب شکل درختان راش در جنگل‌های طبیعی حوضة شفارود گیلان انجام گرفت. به این منظور، 411 اصله درخت در چهار جهت جغرافیایی (شمال، شمال شرق، شرق و شمال غرب) و در چهار کلاس شیب کمتر از 30، 45-30، 60-45 و بیش از 60 درصد و در چهار مرحلة رویشی جوانی، میانسالی، مسن و کهنسالی اندازه‌گیری شد. برای تجزیه‌وتحلیل تأثیرات مستقل و متقابل داده‌ها از تحلیل سه‌عامله در قالب طرح تصادفی کامل استفاده شد. برای بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، برای مقایسة میانگین داده‌ها با واریانس همگن از آزمون دانکن و واریانس ناهمگن از آزمون دانت در سطح اطمینان 5 و 1 درصد استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که بین تیمارهای بررسی ضریب شکل درختان راش تفاوت معنی‌دار وجود دارد. مقایسة میانگین‌ها با استفاده از روش دانت نشان داد که بین ضریب شکل‌ طبیعی ساقه (5475_/0) و هوهه‌نادل (5446_/0) تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. این بررسی نشان می‌دهد که با افزایش شیب رویشگاه، ضریب شکل نیز افزایش می‌یابد و در جهت شمالی این عدد به یک نزدیک‌تر است.