اثر تیمارهای نوری، هورمونی و دانه‌بندی بستر کاشت بر ریشه¬زایی قلمه¬های گونة Juniperus oblonga

Abstract

مشکلات متعدد در زادآوری طبیعی ارس، اهمیت تکثیر غیرجنسی را برای احیای رویشگاه‌های این گونة ارزشمند نشان می‌دهد. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر تیمارهای هورمونی، بستر کاشت و نور در ریشه‌زایی قلمه‌های <em>J. oblonga</em> بود. قلمه‌ها از درختان جوان <em>J. oblonga</em> فاقد اندام‌های زایشی در آذرماه تهیه شدند. این قلمه‌ها پس از تیمار با 2500، 5000 و ppm7500 هورمون ایندول بوتیریک اسید، در بستر ماسه‌ای نرم و زبر و زیر تابش نور قرمز و سفید در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و به‌صورت کرت‌های خردشده کاشته شدند. نمونه‌های شاهد بدون تیمار هورمون در شرایط مشابه با قلمه‌های تیمارشده کاشته شدند. آنالیز آماری قلمه‌های ریشه‌دارشده با نرم‌افزار SAS و تجزیه‌وتحلیل و آزمون آنها با روش دانکن انجام گرفت. نتایج آماری ریشه‌زایی قلمه‌ها نشان‌دهندۀ معنی‌دار بودن اثر تیمارهای نور و دانه‌بندی بستر در سطح 1 درصد و تیمار هورمون در سطح 5 درصد است. به‌علاوه اختلاف اثر متقابل تیمارها بر یکدیگر، فقط تأثیر نور در بستر در سطح 1 درصد معنی‌دار است. آزمون گروه‌بندی اثر متقابل تیمارها بر یکدیگر نیز نشان داد که تیمار اثر متقابل نور سفید در بستری با دانه‌بندی نرم در شرایط بدون هورمون و غلظت ppm5000 از اسید ایندول بوتیریک با 28 درصد،‌ ریشه‌زایی قابل قبولی دارد و در تولید نهال<em>J. oblonga</em> به‌منظور احیای رویشگاه‌های طبیعی می‌توان از آن استفاده کرد.