تأثیر معدن‌کاوی سنتی زغال سنگ بر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و غلظت فلزات سنگین خاک در جنگل لاویج

Abstract

معدن‌کاوی در جنگل با تأثیر بر کیفیت خاک، سلامت بوم‌سازگان جنگلی را به مخاطره می‌اندازد. هدف این پژوهش، بررسی میزان تأثیر فعالیت معدن‌کاوی بر مشخصه‌های خاک در سری ۲ طرح جنگلداری لاویج بود. پس از جنگل‌گردشی و تعیین موقعیت معدن، سطح مربع‌شکلی به مساحت 4 هکتار با مرکزیت معدن تعیین و در آن، 16 قطعه‌ نمونه (20×20 متر) به‌صورت تصادفی- منظم (ابعاد شبکه 60×60 متر) مشخص شد. سپس منطقه‌ای در مجاور معدن که تحت تأثیر فعالیت معدن‌کاوی نبود، به‌عنوان منطقۀ شاهد در نظر گرفته شد. برای بررسی مشخصه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در دو منطقه، در مرکز هر قطعه ‌نمونه، یک نمونه از لایۀ بالایی (10-0 سانتی‌متر) تهیه شد. در آزمایشگاه جرم مخصوص ظاهری، رطوبت وزنی، بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سرب و کادمیم و درصد کربن آلی نمونه‌های خاک اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که معدن‌کاوی سبب کاهش معنی‌دار مقادیر رطوبت، واکنش خاک، هدایت الکتریکی، غلظت نیتروژن و پتاسیم شد. غلظت فلزات سرب و کادمیم در منطقۀ معدن به‌طور معنی‌داری بیشتر از شاهد بود. با توجه به نتایج این تحقیق مبنی بر اثرهای منفی فعالیت معدن‌کاوی، باید اصلاح خاک آلوده در این مناطق در دستور کار سازمان‌های ذی‌ربط قرار گیرد.