ارزیابی مدل Gash Sparse در برآورد باران‌ربایی تودة کاج تهران (Pinus eldarica) در منطقة نیمه‌خشک

Abstract

آگاهی از اندازة باران‌ربایی توسط تاج‌پوشش درختان در مدیریت منابع آبی جنگلکاری‌های مناطق خشک و نیمه‏خشک حائز اهمیت است. هدف از اجرای تحقیق حاضر، ارزیابی مدل Sparse Gash در برآورد باران‌ربایی جنگلکاری توده خالص کاج تهران (<em>Pinus eldarica </em>Medw.) در پارک جنگلی چیتگر در منطقة نیمه‌خشک، بود. اندازه‌گیری بارندگی کل در هر بارش (<em>P</em>_G) و تاج‌بارش (<em>TF</em>) از مهر 1388 تا اردیبهشت 1389 انجام گرفت. باران‏ربایی از تفاوت بین بارندگی کل در هر بارش و تاج‌بارش محاسبه شد. برآورد باران‌ربایی با استفاده از مدل Sparse Gash، که مدلی کارآمد برای برآورد باران‌ربایی است و در آن از داده‌های در دسترس‌تر‌ی مانند ظرفیت نگهداری آب تاج‌پوشش (<em>S</em>)، تاج‌بارش مستقیم (<em>p</em>) و نسبت تبخیر در زمان بارندگی به شدت باران () استفاده می‌شود، انجام گرفت. در طول دورة بررسی، در مجموع 8/164 میلی‌متر بارندگی طی 30 بارش اندازه‌گیری شد که 2/61 میلی‌متر آن به باران‌ربایی اختصاص یافت. نتایج نشان داد مقدار باران‌ربایی برآوردشده با مدل Sparse Gash (19/62 میلی‌متر) نسبت به باران‌ربایی اندازه‌گیری‌شده در توده، 99/0 میلی‌متر تفاوت دارد. رابطه‌ای خطی قوی بین باران‌ربایی برآوردشده با مدل Sparse Gash و باران‌ربایی اندازه‌گیری‌شده در توده به‌دست آمد (8772/0=R²). ریشه میانگین مربعات خطای (RMSE) باران‌ربایی برآوردشده با استفاده از مدل، 49/0 میلی‌متر در هر بارش محاسبه شد که 7/23 درصد خطا را در برآورد باران‌ربایی طی هر بارش نشان داد. ارزیابی مدل Sparse Gash در برآورد باران‌ربایی تودة جنگلکاری شدة کاج تهران واقع در منطقة مورد بررسی نتایج قابل قبولی را نشان داد بطوری که می‌توان از آن در مناطقی از جنگلکاری کاج تهران با تاج‌پوشش مشابه با منطقة تحقیق حاضر که اندازه‌گیری باران‌ربایی مشکل و زمان‌بر است، استفاده کرد.