تغییرات ترکیب و تنوع گونه‌ای گیاهان زیراشکوب در توده‌های خالص و آمیختة راش شرقی (مطالعة موردی: جنگل خیرود- نوشهر)

Abstract

هدف از این تحقیق، مقایسة ترکیب و تنوع گونه‌ای علفی در توده‌های خالص و آمیختة راش در جنگل خیرود نوشهر است. 9 تودة خالص و 15 تودة آمیخته راش انتخاب شدند. در هر توده یک قطعه نمونه 400 متر مربعی (20×20متر) برای تعیین نوع و فراوانی- پوشش گونه‌های زیراشکوب با استفاده از جدول ترکیبی برآون- بلانکه پیاده شد. همچنین در هر پلات، نسبت راش در لایة درختی به‌عنوان یک پارامتر محیطی محاسبه شد. در مرکز قطعات نمونه از دو عمق 10-0 و 30-10 سانتی‌متری افق معدنی نمونه‌های خاک برداشت شد و متغیرهای اسیدیتة خاک، درصد مواد آلی، آهک، درصد نیتروژن کل، فسفر قابل جذب و پتاسیم تبادلی اندازه‌گیری شدند. به منظور ارزیابی تنوع گونه‌ای در قطعات نمونه، از شاخص‌های غنای گونه‌ای، تنوع گونه‌ای شانون، یکنواختی شانون و تنوع گونه‌ای سیمپسون استفاده شد. از روش رسته‌بندی مقیاس‌بندی چندبعدی غیرمتریک برای بررسی گرادیان تغییرات پوشش زیراشکوب در توده‌های مختلف، و از آزمون آماری t-studentبرای معنی‌دار بودن اختلاف بین میانگین شاخص‌های تنوع گونه‌ای در توده‌های خالص و آمیختة راش استفاده‌ شد. نتایج آنالیز رسته‌بندی مقیاس‌بندی چندبعدی غیرمتریک نشان داد پوشش زیراشکوب تودة خالص با تودة آمیخته راش تفاوت دارد و در گروه‌های مجزا قرار می‌گیرند. گرادیان عمدة این تغییرات در درجة اول، نسبت راش در اشکوب درختی و سپس مقدار مواد آلی و نیتروژن در عمق اول (افق سطحی) خاک هستند. همة شاخص‌های تنوع گونه‌ای و فراوانی بسیاری از گونه‌های زیراشکوب در توده‌های آمیخته نسبت به توده خالص راش بیشتر است. درصد فراوانی بسیاری از گونه‌ها مانند <em>Carex divulsa</em><em>، </em><em>Calystegia sylvestris</em>و <em> Brachypodium sylvaticum</em>با افزایش نسبت راش در اشکوب درختی کاهش یافته است، اما گونه‌های سایه‌پسند مانند <em>Cardamine bulbifera</em>، <em>Mercurialis perennis</em> در تودة خالص راش با درصد فراوانی بیشتری نسبت به تودة آمیخته مشاهده شده‌اند.