تأثیر فعالیت¬های تفرجی بر پوشش¬گیاهی و خاک پارک جنگلی (مطالعۀ موردی: پارک جنگلی چقاسبز ایلام)

Abstract

در این تحقیق تأثیر تغییرکاربری مناطق جنگلی به پارک‌های جنگلی بر پوشش‌گیاهی و خاک در پارک چقاسبز استان ایلام بررسی شده است. به‌این‌منظور 3 منطقۀ 30 هکتاری شامل مناطق بدون تفرج، تفرج متوسط و تفرج شدید مشخص شد. برای برداشت داده‌ها، در هر منطقه20 قطعه نمونه به روش منظم تصادفی با ابعاد شبکۀ 150×100 متر، پیاده شد. نوع و درصد پوشش گونه‌های علفی در 4 ریز‌قطعۀ نمونۀ 5/1 متر‌مربعی در هر قطعۀ نمونه ثبت شد. در هر قطعۀ نمونه از عمق 0 تا30 سانتی‌متری افق معدنی، 3 نمونه خاک برداشته شد و یک نمونۀ ترکیبی به آزمایشگاه انتقال یافت. برای حذف عامل ذهنیت و درک بهتر ساختار پوشش‌گیاهی و تعیین گرادیان عمدۀ تغییرات در ساختار پوشش‌گیاهی سه منطقه، از روش تجزیه و تحلیل خوشه‌ای و تجزیه و تحلیل تطبیقی قوس‌‌گیری‌شده استفاده شد. تجزیه و تحلیل ‌تطبیقی متعارفی برای تعیین مهم‌ترین عامل‌های خاک تغییر‌پذیر در سه منطقه به‌کار گرفته شد. نتایج نشان داد پوشش‌گیاهی منطقۀ با تفرج شدید با منطقه با تفرج متوسط و منطقۀ بدون تفرج کاملاً متفاوت است و در یک دسته مجزا گروه‌بندی می‌شود. درصد کربن آلی، ازت کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم تبادلی و عمق لاشبرگ در مناطق با تفرج شدید کاهش یافته، ولی بر مقدار pH و وزن مخصوص ظاهری این منطقه افزوده شده است.