توموگرافی دوبعدی سرعت امواج حجمی فشارشی در پوستة فوقانی با استفاده از زمین‌لرزه‌های محلی شمال باختر ایران

Abstract

در این پژوهش با استفاده از زمان‌سیر امواج حجمی P ثبت شده از زمین‌لرزه‌های محلی، توزیع دوبعدی ساختار سرعتی در پوسته بالایی شمال باختر ایران تعیین شده است. وجود خطای زیاد در تعیین عمق رویدادها سبب می‌شود تا تنها تغییرات جانبی سرعت بررسی شود و از تغییرات عمقی آنها صرف‌نظر گردد. برای این مطالعه، از چندین مجموعه داده شامل داده‌های ایستگاه‌های دائمی شبکه تبریز، وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (1996 تا 2013 میلادی)، داده‌های ایستگاه‌های موقت نصب شده توسط پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله (در بازه زمانی آوریل تا جولای 2004 میلادی) و داده‌های ایستگاه‌های موقت نصب شده توسط دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان (2009 تا 2011 میلادی) استفاده شده است. از کل زمین‌لرزه‌های ثبت شده، تنها 940 زمین­لرزه برای توموگرافی انتخاب شدند. در این پژوهش، ابتدا یک مدل اولیه سرعت به‌همراه یک برآورد اولیه برای ضریبهای زمین لرزه‌ها (شامل مکان و زمان وقوع زمین‌لرزه) تعیین و سپس مقدار تأخر و یا تقدم زمانی فازهای دریافتی توسط ایستگاه‌ها نسبت به‌مقدار پیش‌بینی شده توسط مدل اولیه محاسبه شده است. این مقادیر توسط برنامه SIMULPS14 به مدل سرعتی دوبعدی برگردانده شده و یک تفاوت آشکار در ساختار سرعتی در دو طرف گسل شمال تبریز را آشکار نموده است. علاوه بر آن، یک بی‌هنجاری کم‌سرعت در قسمت مرکزی گسل شمال تبریز مشاهده می‌شود که با ضخامت زیاد رسوبات در آن ناحیه متناسب است.