کاربرد روش‌های لرزه‌ای در بررسی شرایط تشکیل و اثبات حضور هیدرات گازی در دریای عمان

Abstract

در طول دو دهه اخیر هیدرات‌های گازی به‌واسطه دلایل متعددی به‌عنوان موضوع مورد توجه تحقیقات و بررسی‌های اقیانوسی بوده است که مهم‌ترین دلیل بررسی آنها پتانسیل تامین سوخت انرژی آینده جهان است. هیدرات‌های گازی بلور‌های یخ‌مانندی هستند که در آنها مولکول‌های آب با پیوند هیدروژنی محفظه‌هایی برای محبوس کردن گازهای هیدروکربوری و غیرهیدروکربوری تشکیل داده است. روش‌های متعددی برای پی‌جویی هیدرات‌های گازی وجود دارد که در این میان، بررسی آنها با استفاده از روش‌های لرزه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وجود شرایط ترمودینامیکی مناسب، حضور گاز و آب به میزان کافی و وجود مسیرهای مهاجرت گاز از اعماق به رسوب‌های سطحی برای تشکیل هیدرات‌های گازی ضروری است و در ارزیابی و پی‌جوئی‌های این منبع انرژی، بررسی این شرایط امری ضروری است. همچنین حضور هیدرات‌های گازی و گاز آزاد محبوس‌شده در زیر آن باعث ایجاد تغییر در خصوصیات کشسان رسوبات میزبان می‌شود و رد و نشان‌هایی را بر داده‌های لرزه‌ای باقی می‌گذارد که شناسایی و پی‌بردن به حضور آنها را با روش‌های لرزه‌ای ممکن ساخته است. از مهم‌ترین نشانه‌های لرزه‌ای هیدرات‌های گازی می‌توان به بازتاب‌کننده‌ شبیه‌ساز بستر، لکه‌ تخت و لکه ‌روشن اشاره کرد. بنابراین حضور هیدرات‌های گازی در داخل رسوبات میزبان با استفاده از نشانه‌های لرزه‌ای قابل شناسایی و نابه‌هنجاری‌های مرتبط با هیدرات‌های گازی و نشانه‌های آنها با استفاده از نشانگرهای لرزه‌ای قابل بررسی است. در این مقاله شرایط تشکیل و پایداری هیدرات‌های گازی در بخش ایرانی دریای عمان با استفاده از مقاطع لرزه‌ای دوبعدی مورد بررسی قرار گرفته است و حضور هیدرات‌های گازی نیز با استفاده از نشانه‌های لرزه‌ای مربوطه به اثبات رسیده و خصوصیات مربوط به آنها نیز با استفاده از نشانگرهای قدرت بازتاب و قطبیدگی ظاهری، مورد تایید قرارگرفته است. همچنین از نشانگر تجزیه طیفی نیز برای بررسی اثر میرایی هیدرات‌های گازی بر دامنه‌ی امواج لرزه‌ای استفاده شده است. این نشانگر نیز وجود زون حاوی هیدرات‌های گازی را به اثبات رسانده است و می‌توان به استفاده از این منبع انرژی در آینده امیدوار بود.