تعیین نفوذپذیری خرده‌سنگ‌های حفاری با استفاده از دستگاه دارسی لاگ

Abstract

اندازه‌گیری مستقیم پارامترهای مخزنی سنگ شامل تخلخل و نفوذپذیری برای توصیف مخزن از اهمیت بسیاری برخوردار است. در شرایطی که سازند مورد بررسی مغزه‌گیری نشده باشد و یا به دلایل مشکلات مغزه‌گیری در پاره‌ای از قسمت‌های چاه امکان مغزه‌گیری وجود نداشته باشد، خرده‌سنگ‌های حفاری حمل شده با گل حفاری، تنها شواهد موجود از سازندهای حفاری شده‌اند که دستیابی به اطلاعات تخلخل و نفوذپذیری آنها با استفاده از روش‌های اندازه‌گیری مستقیم دارای اهمیت است. روش‌های آزمایشگاهی اندازه‌گیری نفوذپذیری خرده‌سنگ‌های حفاری محدودند و اساس اندازه‌گیری در این روش‌ها ایجاد جریان سیال از درون خرده‌سنگ‌ها، به جای عبور از فضای بین آنها است ‌‌( اگرمن و همکاران، 2002). در روش به‌کار رفته در این بررسی با استفاده از دستگاه دارسی لاگ فضای خالی بین خرده‌سنگ‌ها با روغن پر می‌شود و با تزریق روغن تحت فشار به خرد‌ه‌ها و تراکم هوای محبوس درون آنها، نفوذپذیری نمونه تعیین می‌شود. دستگاه دارسی لاگ، محصول 2004 ، تحت لیسانس موسسه نفت فرانسه است و نخستین بار در کشور در پژوهشگاه صنعت نفت نصب و راه اندازی شده است. در این مقاله ابتدا دستگاه دارسی لاگ معرفی می‌شود و سپس به منظور بررسی میزان وابستگی نفوذپذیری خرده‌سنگ‌ها به نوع تخلخل، نفوذپذیری نمونه مغزه استوانه‌ای شکل (پلاگ) با نفوذپذیری تکه‌های خرد شده از همان نمونه مغزه که با دستگاه دارسی لاگ اندازه‌گیری شده است، مقایسه می‌شود. نتایج نشان می‌دهند که در ماسه‌سنگ‌ها و سنگ‌های کربناته دارای بافت نامتراکم و تخلخل غالب بین‌دانه‌ای و بین‌بلوری که نفوذپذیری آنها بیش از 1 میلی‌دارسی باشد، انطباق خوبی بین نفوذپذیری مغزه با نفوذپذیری خرده‌سنگ‌ها وجود دارد و میانگین خطای نسبی حدود 5 درصد است. بنابر این روش پیش‌گفته برای تعیین نفوذپذیری خرده‌های این‌گونه از سنگ‌ها می‌تواند قابل اعتماد باشد. همچنین آزمایش‌ها روشن ساخت که در سنگ‌های کربناته با بافت متراکم و تخلخل و گلوگاه‌های بسیار کوچک و با نفوذپذیری کمتر از 1 میلی‌دارسی، و همچنین در سنگ‌های کربناته با تخلخل دوگانه، به‌ویژه با افزایش تخلخل‌های قالبی و حفره‌ای غیر مرتبط، مقدار نفوذپذیری خرده‌سنگ‌ها متفاوت از نفوذپذیری مغزه بوده و میانگین خطای نسبی حدود 47 درصد است که نشان می‌دهد روش یاد‌ شده در این گونه از سنگ‌ها ازسطح اعتماد کافی برخوردار نیست. <strong> </strong>