معرفی نشانگر مرکز جرم مقیاس در حوزه موجک و به‌کارگیری آن در اکتشافات لرزه‌ای

Abstract

امواج لرزه‌ای در زمین متحمل جذب ناشی از ناهمسانگردی‌های محیط می‌شوند. برآورد تضعیف از روش کاهش دامنه امواج لرزه ای مشاهده شده اغلب با خطا همراه است. از آنجا که جذب انرژی لرزه‌ای متناسب با بسامد امواج افزایش می‌یابد، لذا از روش‌های بسامدی برای برآورد ضریب تضعیف یا فاکتور کیفیت (Q) استفاده می‌کنند. در اغلب روش‌های مرسوم با تعریف نشانگرهای لرزه‌ای بسامدی و بررسی ارتباط بین آنها و جذب انرژی، حضور ناهمسانگردی‌ها تحقیق می‌شود. در این تحقیق تبدیل موجک پیوسته (CWT) و نقشه زمان ـ مقیاس حاصل از آن در نقش ابزاری ریاضی به‌کار رفته است. با بررسی ارتباط بین ضریب کیفیت محیط انتشار موج و مرکز جرم مقیاس (Centroid of Scale) استخراج شده از نقشه زمان ـ مقیاس در حکم نشانگر لرزه‌ای، تضعیف انرژی لرزه‌ای به هنگام انتشار مورد بررسی قرار می‌گیرد. معمولا بی‌هنجاری‌های مرتبط با جذب در مقاطع لرزه‌ای بسیار حائز اهمیت‌اند و نشانگر حضور مخازن هیدروکربوری یا زون‌های گسلشی هستند. با این انتظار که بررسی رفتار، نشانگر مرکز جرم مقیاس مقاطع لرزه‌ای بتواند محل تجمع هیدروکربور‌ها یا زون‌های گسل خورده را مستقیما نشان دهد، در این بررسی الگوریتم های مربوط در محیط نرم‌افزار Matlab تدوین و روی داده‌های لرزه‌ای مصنوعی و واقعی ارزیابی شده است. سرعت و دقت محاسباتی بیشتر، از جمله مزایای این روش نسبت به روش‌های دیگر است.