تشخیص منطقه آلودگی حاصل از زه‌آب اسیدی با استفاده از مدل‌سازی سه‌بُعدی داده‌‌های ژئوالکتریک در محدودة کارخانة زغال‌شویی البرز شرقی

Abstract

در سال‌‌های اخیر، روش‌‌های ژئوفیزیکی الکتریکی خصوصاً روش‌‌های سه‌بُعدی ژئوالکتریک، به‌‌طور موفقیت‌‌آمیزی در بررسی‌های زیست‌محیطی مورد استفاده قرار گرفته‌‌اند. باطله‌های تولید شده از کارخانجات زغال‌شویی، اغلب حاوی مواد سولفیدی هستند. حضور این مواد در مجاورت آب و اکسیژن هوا، باعث تولید زهاب اسیدی می‌‌شود. زهاب تولیدی به دلیل داشتن pH کم و غلظت‌‌های زیاد SO₄^-2 و Fe²⁺ سبب بروز مشکلات زیست‌محیطی در دراز‌‌مدت می‌شود. در این مقاله، هدف این است تا آلودگی‌‌های تولیدی حاصل از انباشت باطله کارخانه زغال‌شویی البرز شرقی شاهرود با استفاده از روش‌‌های ژئوفیزیکی الکترومغناطیس با بسامد بسیار کم (VLF-EM) و همچنین روش مقاومت ویژه (DC) با استفاده از روش برداشت و مدل‌سازی سه‌بُعدی مورد بررسی قرار بگیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که روش VLF در آشکار کردن مسیرهای حرکت آلودگی در پایین‌دست محل دپوی باطله‌ها، خوب عمل کرده است ولی دقیقاً نتوانسته گسترش عمقی مناطق آلوده را مشخص کند. این در حالی است که مدل‌سازی سه‌بُعدی داده‌‌های ژئوالکتریک، زون آلوده‌‌ای به ضخامت حدود 30 متر را در اعماق بین30 تا 60 متری در بخشی از پایین‌دست منبع آلودگی مشخص کرده است.