مدل‌‌سازی تغییر مختصات مسطحاتی نقاط سطحی زمین در چارچوب‌‌های مرجع ITRF در محدودة فلات ایران

Abstract

آشنایی با نحوه حرکت و تغییر مختصات نقاط سطح زمین با زمان برای انواع کاربردهای ژئودتیک امری بسیار مهم و ضروری است. هدف از این تحقیق مدل‌سازی وابسته به زمان جابه‌جایی و تغییر مختصات نقاط سطحی زمین در اثر حرکت صفحه‌های زمین‌ساختی و زمین‌لرزه‌ها در محدوده فلات ایران است. از مدل عرضه شده می‌توان برای پیش‌بینی تغییر مختصات نقاط سطحی زمین و یا پیش‌بینی مشاهدات ژئودتیک (طول و زاویه) از یک اپوک زمانی دلخواه به اپوک دلخواه دیگر نیز بهره جست. این مدل مختصات نقاط ورودی را در انواع چارچوب‌های مرجع ITRF و یا WGS84 دریافت می‌کند و بعد از اجرای محاسبات، خروجی را در چارچوب مرجع دلخواه عرضه می‌دارد. به‌منظور مدل‌سازی حرکت دائمی صفحه‌ها و حرکت‌های بین‌لرزه‌ای و همچنین حرکت‌های هم‌لرزه از روابط تحلیلی اکادا (1985) استفاده شده است. جذر میانگین مربعات (rms) خطای مدل‌سازی حرکت‌های دائم و بین‌لرزه‌ای برای مدلی که بهترین انطباق را با مشاهدات GPS داشت برابر mm/yr 35/0 محاسبه شد. نتایج مدل‌سازی نشان می‌دهد که سهم گسلش‌های اطراف صفحه عربستان در تولید میدان سرعت GPS شبکه غیردائم ژئودینامیک سراسری ایران بیشتر از سهم گسلش‌های فلات آناتولی و حتی گسلش‌های داخلی ایران است. استفاده از پارامترهای هندسی دقیق گسلش ناشی از زمین‌لرزه‌ها که با بهره‌گیری از مشاهدات InSAR و با حل مسئله معکوس به‌دست آمده باشند و مدل‌سازی حرکت‌های بعدلرزه‌ای با استفاده از مدل وانگ (2006) برای تکمیل و بالا بردن دقت خروجی‌های مدل پیشنهاد می‌شود.