تعیین مدل پوسته و سنگ‌کره نواحی البرز، ایران مرکزی و خزر جنوبی با استفاده از داده‌های ژئوئید وتوپوگرافی

Abstract

در این تحقیق از مدل‌سازی هم‌زمان داده‌های ژئوئید، توپوگرافی، مفاهیم پایه فیزیک و ریاضی و هم‌ایستایی (isostasy) محلی به‌‌منظورتعیین ضخامت پوسته و مدل سنگ‌کره در مناطق فعال از نظر زمین‌‌شناسی، که همواره از موضوعات مورد توجه محققان است، استفاده شده ‌است. روش حاضر علاوه بر دقت خوب و سازگاری زیاد با پدیده‌های زمین‌شناسی، نسبت به روش‌های دیگر، سرعت زیاد و هزینه اندکی دارد. از دیگر مزایای این روش می‌‌توان به امکان بررسی هم‌زمان جغرافیایی محدوده‌‌ای وسیع و مقایسه چندساختار متفاوت زمین‌شناسی در کنار یکدیگر اشاره کرد. مدل‌سازی روی نواحی شمالی فلات ایران شامل قسمت‌‌های شمالی ایران‌مرکزی، رشته‌کوه البرز و حوضه خزر جنوبی صورت گرفته است. نتایج حاصل به‌وضوح، ضخیم‌شد‌گی پوسته در زیر البرز تا ضخامت حدود 55 کیلومتر را نشان می‌‌دهد. ضخامت پوسته و سنگ‌کره در ایران‌مرکزی به نسبت نواحی مجاور کاسته شده است و به حدود 36-38 کیلومتر برای ژرفای موهو و 140 کیلومتر برای ژرفای مرز سنگ‌کره-‌‌نرم‌کره می‌رسد. هرچند فرورانش ورقه خزر به زیر ورقه اوراسیا به‌وضوح قابل رویت است لیکن در منطقه کپه‌داغ مشاهده نمی‌شود.