تحلیل عددی و میدانی انتشار امواج و ترک‌های حاصل از انفجار پیش‏شکافی در توده‌سنگ کنگلومرای سد گتوند علیا

Abstract

یکی از عملیات پُرکاربرد در فعالیت‌های معدنی و عمرانی، استفاده از روش‌های انفجار کنترل شده است. استفاده از روش‌های انفجار کنترل شده علاوه بر کاهش هزینه‌های نگهداری کیفیت ظاهری، جبهه کار را افزایش می‌دهد. یکی از روش‌های معمول در عملیات انفجار کنترل شده، انفجار پیش‌شکافی است. در این روش چال‌های انفجاری با فاصله‌‌داری کمتر نسبت به چال‌های تولید در آخرین ردیف حفاری می‌شود. برهم‌نهی امواج تراکمی حاصل از انفجار چال‌های مجاور، موجب تولید تنش‏های کششی در راستای عمود بر خط واصل بین چال‌ها و منجر به شکستگی‌های کششی در توده‌سنگ می‌شود. در این تحقیق، با استفاده از نرم‌افزار المان مجزای UDEC سازوکار انتشار ترک‌ها و برهم‌نهی امواج حاصل از انفجار پیش‌شکافی سه چال بررسی و با نتایج آزمایش میدانی انفجار در توده‌سنگ کنگلومرای منطقۀ سد گتوند علیا مقایسه شده است. در آزمایش میدانی چال‌های انفجاری به قطر 76 میلی‌متر، عمق 3 متر و فاصله‌داری 85 سانتی‌متر نسبت به هم حفاری می‌شوند که با هفت فشنگ ماده منفجرۀ امولایت ترکی 27 و با رابط انفجار فتیلۀ انفجاری خرج‌گذاری شده‌اند. لرزش‌های ناشی از انفجار با دو دستگاه لرزه‏نگار VIBROLOC در فواصل 8 و 13 متری به‌ترتیب برابر 24/175 و 33/77 میلی‌متر بر ثانیه اندازه‌گیری شده است. نتایج مدل‌سازی عددی انطباق مناسبی با نتایج انفجار پیش‌شکافی دارد.