بررسی عوامل اجتماعی موثر بر توسعه شهر تبریز با رویکرد کیفی

Abstract

با توجه به نقش به­سزای توسعه شهری در عصر حاضر دست­یابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. با این حال بررسی­ها نشان می­دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دست­یابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز می­باشد. روش مورد استفاده این پژوهش، کیفی و استراتژی داده­بنیاد می­باشد. داده­ها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه­ساختار­یافته جمع­آوری شد. جامعه­ آماری پژوهش متخصصین شهر تبریز می­باشند که دارای سمت اجرایی، تجربه یا سواد در حیطه توسعه شهر تبریز می­باشند. نمونه این پژوهش شامل45 نفر از متخصصین توسعه و مسئولین شهری دارای سمت اجرایی (مدیران عالی رتبه شهرداری و استانداری، فرمانداری، اعضای شورای شهر، اساتید دانشگاه، موسسان و فعالان سازمان­های مردم نهاد (سمن­ها) و مسئولین ذیربط) می­باشد. روش­ نمونه­گیری بر اساس روش مورد استفاده و هدف پژوهش، هدف­مند بود. یافته­های پژوهش نشان داد؛ 5 مفهوم اجتماعی که تاثیر زیادی بر توسعه شهر تبریز دارند عبارتند از؛«اختلال در مجاری جامعه­پذیری»، «فرسایش اعتماد اجتماعی»، «ضعف همگرایی اجتماعی و سیاسی»، «ضعف ارتباط متقابل احزاب و گروه­های واسط با مردم» و «گسترش بی­تفاوتی اجتماعی». از دیدگاه متخصصین رابطه این 5 مفهوم با توسعه شهری رابطه­ای معکوس می‌باشد؛ به این معنی که با گسترش هر یک از این مفاهیم، روند دست­یابی به توسعه شهری در تبریز کند­تر می­شود. نهایتا «ضعف حکمرانی اجتماعی(اختلال در کارکرد خرده نظام اجتماعی)» به­عنوان هسته مرکزی پژوهش انتخاب شد. یافته­های این پژوهش همسو با نظریات گیدنز، مک­للند، لیپست، هیگن و نورث و یافته­های پژوهش­های تجربی می­باشد.