تاثیر شدت‌های مختلف پرتو فرابنفش (UV) بر روی رشد و برخی متابولیت‌های ثانویه گیاه گل راعی کرکدار(Hyprericum hirsutum L.)

Abstract

تولید موادموثره در گیاهان دارویی توسط فرایندهای ژنتیکی کنترل می‌شود، ولی شدیدا تحت تاثیر عوامل محیطی هم قرار دارد. گل راعی کرکدار یک گیاه دارویی مهم می‌باشد که اغلب در مناطق مرتفع رویش دارد. از آنجایی که شدت تابش پرتو فرابنفش در این مناطق بالا‌می‌باشد از این‌رو در این تحقیق اثرسطوح‌مختلف پرتوفرابنفش بر روی رشدو برخی متابولیت‌های ثانویه و ترکیبات این گیاه موردبررسی قرارگرفت. آزمایش به صورت گلدانی با پنج‌تیمار و هر‌تیمار با چهارتکرار اجرا گردید.گیاهان تحت تابش چهارسطح مختلف از پرتو فرابنفش با شدت‌های 3، 5، 15و 25کیلوژول بر مترمربع در روز قرارگرفتند و یک مجموعه نیز به عنوان شاهد درنظر گرفته شد. پس از 51روز از کاشت گیاهان که به مدت 21روز تیماردهی شده بود، سنجش‌های مورد نظر انجام شد. افزایش شدت پرتوفرابنفش باعث کاهش وزن تر و خشک اندام‌های هوایی، طول اندام هوایی، طول میانگره‌ها، محتوای کلروفیلa و کلروفیل‌کل و قندهای محلول شد که هر کدام در شدت‌های 25 کیلوژول برمترمربع در روز کمترین مقدار بودند. با افزایش شدت پرتو فرابنفش غلظت فنل‌ها، فلاونوئیدها و مالون‌دی‌آلدئید به طورقابل توجهی افزایش یافت و در شدت 25 کیلوژول بر متر‌مربع در روز بیشترین مقداربودند. غلظت آنتوسیانین و پراکسیدهیدروژن درگیاهان تیمار شده با 5 و 15کیلوژول بر مترمربع در روز، و غلظت کاروتنوئیدها در گیاهان تیمار شده با 3 و 5کیلوژول بر متر‌مربع در روز، تفاوت معنی‌داری با شاهد نشان داد.نتایج این پژوهش نشان داد که جمع آوری بذرهای گیاه گل راعی کرکدار از ارتفاع حدود 2110 متر به واسطه وجود پرتوهای فرابنفش سبب تغییر در ترکیبات بیوشیمیایی گیاه شد.