بررسی اثرات عصاره گیاه شاه اسپرم (Tanacetum balsamita L.) بر برخی از فراسنجه‌های کیفی اسپرم قوچ مغانی پس از انجماد و یخ‌گشایی

Abstract

زمینه مطالعاتی: طی مراحل انجماد و یخ‌گشایی اسپرم، استرس اکسیداتیو باعث کاهش تحرک، زنده‌مانی، یکپارچگی غشاء، ظرفیت آنتی اکسیدانی و در نهایت میزان باروری اسپرم می‌شود. گیاه شاه اسپرم به دلیل داشتن ترکیبات فنولیک دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می‌باشد. هدف: در این مطالعه تأثیر عصاره گیاه شاه اسپرم به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی بر کیفیت اسپرم منجمد-یخ‌گشایی شده قوچ مغانی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: برای این منظور در فصل تولیدمثلی از چهار رأس قوچ مغانی 4-3 ساله با میانگین وزنی 70 کیلوگرم، هفته‏ای دو بار اسپرم‏گیری شد. سپس نمونه‏ها با رقیق‏کننده بر پایه زرده تخم‌مرغ-سیترات حاوی سطوح مختلف عصاره گیاه شاه اسپرم (0، 2، 4، 8، 12 و 16 میلی‌لیتر در دسی‌لیتر محلول رقیق کننده) رقیق شدند. نمونه‌ها پس از طی مراحل سردسازی تا دمای 4 درجه سانتی‌گراد، به مدت 8 دقیقه روی بخار ازت منجمد شده و تا زمان ارزیابی در داخل ازت مایع نگهداری شدند. پس از یخ‏گشایی، فراسنجه‌های حرکتی اسپرم به وسیله سیستم کاسا، زنده‏مانی به روش رنگ‏آمیزی ائوزین-نیگروزین، تست یکپارچگی غشاء با محلول هایپواسموتیک و تعیین اسپر‌م‌های ناهنجار با محلول هانکوک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: غلظت‌های 8 و 12میلی‌لیتر در دسی‌لیتر عصاره گیاه شاه اسپرم، به طور معنی‎داری تحرک کلی و تحرک پیش رونده اسپرم‌ را نسبت به گروه شاهد بهبود داد (05/0p <). درصد فراسنجه‌های VSL، VCL و VAP در تیمارهای 8 و 12 میلی‌لیتر نسبت به تیمارهای شاهد و 16 میلی‌لیتر بالاتر بود (05/0p <). درصد فراسنجه LIN در تیمار 8 میلی-لیتر نسبت به 16 میلی‌لیتر بالاتر بود. بالاترین درصد زنده‌مانی اسپرم‌ مربوط به تیمار 12 میلی‌لیتر و بالاترین درصد یکپارچگی غشای پلاسمایی اسپرم‌ مربوط به تیمار 8 و 12 میلی‌لیتر بود (05/0p <). درصد اسپرم‌ ناهنجار در تیمار 12 میلی‌لیتر نسبت به تیمارهای شاهد و 2 میلی‌لیتر کمتر بود (05/0p <). نتیجه‌گیری نهایی: به طور کلی استفاده از 12 میلی‌لیتر در دسی‌لیتر عصاره گیاه شاه اسپرم در رقیق‏کننده منی سبب بهبود کیفیت اسپرم منجمد-یخ‌گشایی شده قوچ شد.