تأملی در نسبتِ تفویض به معتزله

Abstract

<span style="font-size: small;">یکی از دیدگاه‌های مطرح در جبر و اختیار، نظریۀ «تفویض» است که به موجب آن خداوند پس از خلق انسان، فاعلیت و قدرت انجام فعل را به انسان واگذار کرده است. در منابع اشاعره و امامیه، مصداق مفوضه «معتزله» ذکر شده است. در این مقاله بعد از اشاره به چهار تعریفِ تفویض و سه تعریفِ مفوضه، نویسنده به تبیین علل و دلایل نسبت تفویض به معتزله و نقد آن پرداخته است. بخشی دیگر مقاله به تطورات و طبقه‌بندی نسبتِ تفویض به معتزله اختصاص دارد که اولین بار در این مقاله ارائه می‌شود. مقاله به این ره‌آورد خواهد رسید که نسبتِ فوق با مبانی و دیدگاه‌های معتزله ناهم‌خوان است و نهایت این‌که می‌تواند دیدگاه‌های برخی معتزلیان اولیه باشد که تحت تأثیر قدریه بودند.</span>