نسبت حق، عدالت و رضایت عمومی در اندیشة امام علی

Abstract

علی(ع) در نامة خود به حاکم مصر می‌نویسد «باید بهترین کارها در نزد حاکم، حد وسط آنها در «حق»، فراگیرترین آنها در «عدل» و جمع‌کننده‌ترین آنها در «رضایت مردم» باشد». به نظر می‌رسد سخن امام جملة پیچیده‌ای است که نیاز به تبیین دارد و باید در آن نسبتِ بین سه مفهوم سیاسی «حق، عدل و رضایت عمومی» روشن شود. در مراجعة نگارنده به برخی تفاسیر نهج‌البلاغه و آثاری که در این خصوص وجود دارد، مطلب جدیدی به دست نیامد، پس از آن بود که تلاش شد تفسیر جدیدی از این سخن ارائه شود و بر اساس آن یک قاعدة کلان سیاسی در حوزة عدالت ارائه گردد. فارغ از اینکه تفسیر و قاعدة ارائه‌شده درست یا نادرست باشد، اما به اندازه‌ای اهمیت دارد که هم مقالة حاضر را شایستة نقد می‌کند و هم نگارش تفسیرها و مطالب جدید را در خصوص جملة علی(ع) می‌طلبد.