نگاهی متفاوت به فعالیت‌های بخش کشاورزی: هزینه‌های زیست‌محیطی بخش کشاورزی در ایران

Abstract

هر چند فعالیت‌های بخش کشاورزی دارای منافع اقتصادی از جمله افزایش تولید و درآمد ملی، ایجاد اشتغال و تامین غذای مورد نیاز جامعه است، اما محیط‌زیست و سلامت انسان‌ها را به دلیل ایجاد پیامدهای جانبی منفی تحت تاثیر قرار می‌دهد. آثار جانبی مذکور می‌تواند بصورت تاثیرات منفی و یا نامناسب فعالیت‌های بخش کشاورزی در حوزه منابع آب، خاک، هوا و سلامتی انسان‌ها باشد. در این مقاله با استفاده از اطلاعات آماری منتشره به خسارات جانبی بخش کشاورزی پرداخته شده است. در این راستا میزان کودهای شیمیایی و سموم مصرف شده در این بخش و مقایسه‌ای بین ایران و چند کشور منتخب انجام پذیرفته است. نتایج گویای آن است که به ازای هر دلار ارزش افزوده در بخش کشاورزی، میزان مصرف کود، نیترات و سم در بخش کشاورزی ایران بیشتر از میزان مصرف شده در کشورهای صنعتی و پیشرفته است. این موضوع در کنار اتلاف منابع آب در بخش کشاورزی کشور نشان از هزینه‌های جانبی بالای کشاورزی در کشور است. لذا استفاده از سیاست‌های تنظیمی و استانداردها و همچنین بکارگیری ابزارها واهرم‌های اقتصادی از قبیل مالیات و تعرفه‌ها و سایر عوامل انگیزشی می‌تواند به کاهش خسارت جانبی کشاورزی و تحقق پایداری در این بخش و سایر بخش‌های اقتصاد بیانجامد.