بررسی آثار رفاهی حذف یارانه‌ی کود شیمیایی بر محصولات گندم و جو

Abstract

در این مطالعه، با استفاده از آمار سری زمانی 1387-1357 ایران، به بررسی تاثیر حذف یارانه‌ی کود شیمیایی بر رفاه تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان دو محصول گندم و جو پرداخته شد. رفاه مصرف‌کنندگان با محاسبه‌ی مازاد مصرف‌کنندگان و رفاه تولید‌کنندگان با محاسبه‌ی مازاد تولید‌کنندگان به‌دست آمد. برای بررسی این تغییرات تخمین توابع عرضه و تقاضای این دو محصول در شرایط اعمال یارانه بر کود شیمیایی و حذف یارانه‌ی این نهاده ضروری است. در نهایت کارآیی سیاست حذف یارانه روی هر یک از این دو محصول بررسی شد. نتایج نشان داد حذف یارانه‌ی کود شیمیایی باعث کاهش مازاد مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان دو محصول گندم و جو می شود که این کاهش در محصول گندم میزان بیش‌تری است. به‌علاوه حذف یارانه‌ی کود شیمیایی باعث کاهش هزینه‌ی دولت و در کل حذف یارانه‌ی کود شیمیایی منجر به افزایش خالص رفاه در دو محصول گندم و جو شده است. هم‌چونین بررسی کار‌آیی سیاست حذف یارانه‌ی کود شیمیایی نشان داد که سیاست حذف یارانه‌ی کود شیمیایی در محصول جو نسبت به محصول گندم در افزایش خالص رفاه کار‌آتر عمل کرده و به این معنی است که خالص رفاه گندم در مقایسه با جو نسبت به حذف یارانه‌ی کود شیمیایی حساس‌تر است. از این رو پیش‌نهاد می‌شود تصمیم‌گیرندگان سیاسی در جریان سیاست‌گذاری‌ها کار‌آیی سیاست‌ها را روی محصولات مختلف بررسی کنند و نتایج را در سیاست‌گذاری‌هاشان اعمال نمایند. هم‌چنین، جهت حفظ رفاه تولیدکنندگان دولت سیاست‌های حمایتی خود را در زمینه‌ی پرداخت یارانه به بخش کشاورزی از سوی یارانه‌های مصرفی به سمت یارانه‌های تولیدی سوق دهند.