برآورد ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی به روش هدنیک (مطالعه ی موردی شهرستان سبزوار)

Abstract

دراین مقاله از روش هدنیک برای برآورد ارزش اقتصادی آب کشاورزی در شهرستان سبزوار استفاده شد. جامعه‌ی آماری در این پژوهش، تمام قطعه زمین‌های آبی و دیم اجاره‌شده‌ی شهرستان سبزوار در سال کشاورزی 88-1387 است. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و تکمیل تعداد 350 و 150 پرسش‌نامه به‌ترتیب برای زمین‌های آبی و دیم نهایتا تحلیل بر روی 327 پرسش‌نامه از گروه اول و 123 پرسش‌نامه از گروه دوم صورت گرفت. قیمت زمین‌ها ی آبی و دیم منطقه بر مبنای ویژگی‌ها و خصوصیات کیفی و کمی آن‌ها و با روش حداقل مربعات معمولی (OLS) برآورد شد. ضرایب به دست آمده، به عنوان قیمت ضمنی این ویژگی‌ها، میزان اهمیت هر ویژگی و سهم آن در قیمت زمین را نشان می‌دهد. درمرحله‌ی دوم از تفاوت قیمت زمین‌های آبی و دیم، قیمت اجاره‌ی یک ساله‌ی آب برای یک هکتار زمین به دست آمد. نتایج نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت زمین‌های دیم در منطقه بافت خاک است. بافت شنی اثر قابل توجهی بر کاهش قیمت این زمین‌ها دارد. در مدل برآورد شده نیز ضریب بافت شنی با مقدار 617/0 نشان دهنده‌ی تاثیر بیش‌تر آن نسبت به بقیه‌ی ویژگی‌ها بر قیمت زمین است. درزمین‌های آبی نیز مهم‌ترین ویژگی، میزان آب‌دهی چاه‌ها بود که با ضریب 878/0 در مدل قابل مشاهده است. کیفیت آب مصرف شده در زمین نیز تاثیر زیادی برقیمت گذاشته است، به شکلی که زمین‌هایی که دست‌رسی به آب شیرین دارد از بقیه گران‌تر است. در نهایت زمین‌ها براساس کیفیت آب مصرف شده در آن‌ها و بافت خاکشان گروه‌بندی و برای هر گروه از آن‌ها میانگین قیمت به صورت جداگانه برآورد شد. بیش‌ترین قیمت برای آب مربوط به زمین‌های لومی که با آب شیرین (EC=1) و نسبتا شیرین (EC=2) آبیاری می‌شود است. این قیمت معادل 254111 و264103 تومان برای اجاره‌ی یک ساله‌ی آب در یک هکتار از این زمین‌ها است.