ارزیابی عملکرد بوم‎شناختی دالان رود درۀ شهری (تهران: دالان رود درۀ درکه)

Abstract

امروزه، در راستای کاهش آثار مخرب شهرنشینی بر الگوی ساخت و عملکرد سیمای‎سرزمین، بهره‎گیری از روند همسوسازی فعالیت‎های انسانی با سازوکار عناصر سیمای‎سرزمین الزامی است. در این خصوص توسعۀ پایدار محیطی با رویکرد تلفیق ابعاد پایداری و بوم‎شناسی، ابزار علمی قدرت‎مندی جهت نیل به این هدف شناخته شده است. رویکرد سیستمی پایداری تنها به دنبال حفظ فرایندهای بوم‎شناختی نبوده، بلکه بهره‎وری اقتصادی و اجتماعی ساخت محیط‎های شهری را نیز مد نظر دارد. در این راستا، ارتقای عملکرد عناصر طبیعی سیمای‎سرزمین به‎منظور بهبود کیفیت محیط‎های انسان‎ساخت شهری، مورد تأکید قرار می‎گیرد. از جمله منابع طبیعی کلان‎شهر تهران، دالان رود دره‎های رشته کوه البرز، جاری از جبهۀ شمالی سیمای‎سرزمین می‎باشند که توسعه‎ و ساخت‎وسازهای روز افزون بستر آن‎ها طی 5 دهۀ اخیر، پدید آمده‎اند. اصول بوم‎شناسی سیمای‎سرزمین در رابطه با روند توسعۀ رود دره‎های شهری، اهمیت مدیریت عناصر طبیعی سیمای‎سرزمین و نیاز مبرم به ساماندهی آن‎ها دربرنامه‎ریزی سیمای‎سرزمین را مورد تأکید قرار می‎دهد. در این راستا و به‎منظور ارتقای کیفیت برنامۀ توسعۀ شهری، پیش از هر نوع برنامه‎ریزی، هدایت مراتب سه‎گانۀ عملکرد بوم‎شناختی دالان رود دره‎های پهنه‎بندی سیمای‎سرزمین: تعادل ساخت دالان‎های بوم‎شناختی سیمای‎سرزمین پایداری عملکرد شبکه‎های بوم‎شناختی سیمای‎سرزمین و استعلای زیست شبکۀ بوم‎شناختی انسان‎شناختی پهنه‎بندی سیمای‎سرزمین، ضروری است. بر این مبنا، هدف مطالعه حاضر ارزیابی مراتب سه‎گانۀ عملکرد بوم‎شناختی رود درۀ درکه در پهنه‎بندی سیمای‎سرزمین تهران می‎باشد. در این خصوص، ابتدا مؤلفه‎های اصلی سنجش تعیین و سپس، مبتنی بر اطلاعات منتج از گزارش‌های علمی و بررسی‎های عینی، تجزیه و تحلیل و ارایه راه‌کار می‎شود.