خمیرة ازلی در نزد سهروردی و رنه‌گنون

Abstract

سهروردی در کتب خود از خمیرة ازلی و ابدی یا خمیرة مقدّسه‌ای سخن به میان آورده که بدون اطّلاع از آن نمی‌توان در زمرة حکمای حقیقی جای گرفت. در کتاب <em>مطارحات</em>، «کلمة» نخستین را که همان خمیرة ازلی است در دو رشتة شرقی (خسروانی) و غربی (فیثاغورسی) ترسیم کرده است که سرانجام در یک نقطه جمع گردیده‌اند و سهروردی خود وارث این امانت گران‌بهاست. رنه گنون نیز به طریق مشابهی از خمیرة ازلی(la Tradition primordiale) سخن گفته است که مظهر نخستینی دارد و مظهر بازپسینی: مظهر اوّل آن آیین هندو و مظهر آخر آن دین اسلام است. در این مقاله، با استناد به گفتاری از گنون دربارة سَناتَنَه دهَرمَه (خمیرة ازلی و ابدی)، رأی او با رأی سهروردی برابر نهاده شده است.