استفاده از سامانه های ایستا و غیرفعال خورشیدی جهت ایجاد آسایش حرارتی در طرح معماری خانه های سنتی تبریز

Abstract

مناطق اقلیمی و شرایط آب و هوایی متفاوت، بشر را بر آن داشته تا با ارائه راه‌حل‌ها و شیوه‌های مختلف به دنبال بهترین شرایط حرارتی برای خود باشد. از طرفی امروزه معضلات مربوط به سوخت‌های فسیلی و آلودگی‌های ناشی از آن، موجب تمایل مضاعف بشر به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر جهت ایجاد آسایش حرارتی شده است. با کنکاشی در ساختار فضایی و کالبدی معماری خانه‌های سنتی می‌توان نمود راهکارهای متنوع را در بهره‌گیری از عناصر و الگوهای معماری، هم‌راستا با سامانه‌های گرمایش و سرمایش ایستا مشاهده کرد، که ضمن دست‌یابی به آسایش پایدار در معماری، موجبات حرکت در راستای توسعه پایدار و صرفه‌جویی در منابع و انرژی نیز فراهم شده است. لذا مقاله حاضر در پی آن است که با بررسی ساختار فضایی-کالبدی معماری خانه‌های سنتی تبریز، نحوه تجلی و کاربرد سامانه‌های گرمایش و سرمایش ایستا جهت آسایش حرارتی در خانه‌های سنتی را تفسیر و تحلیل کند. روش تحقیق تحلیلی و توصیفی می‌باشد و برای گردآوری اطلاعات از ابزارهای کتابخانه‌ای و میدانی بهره‌ گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، معماران سنتی تبریز با توجه به اقلیم منطقه و با استفاده از سامانه‌های گرمایش و سرمایش ایستا و بهره‌گیری بهینه از انرژی‌های تجدیدپذیر، الگوها و راهکارهایی به کار بسته‌اند که موجب آسایش حرارتی ساکنان در فصول سرد و گرم سال شده است. اقلیم سرد تبریز، اهمیت بهره‌گیری از انرژی خورشید را دوچندان کرده است، از اینرو نحوه استقرار و جهت‌گیری خانه، ساخت پنجره‌های رو به آفتاب و استفاده از ظرفیت حرارتی خاک و مصالح در اولویت کار معماران بوده است.