ویژگی های مورفولوژی، مورفومتری و رادیولوژی جمجمه خارپشت گوش بلند نرHeamiechinus auritus) )

Abstract

تا همین سالیان اخیر خارپشتان را پستاندارانی از رده‌ی حشره‌خواران می‌شناختند ولی اکنون این جانوران را، با عنوان رده‌ی مستقل خارپشت‌سانان می‌شناسند‌. از این جانوران به عنوان دست‌آموز و از بین برنده‌ی حشرات استفاده می‌شود. مطالعات فراوانی در زمینه‌ی آناتومی خارپشت از جمله جمجمه انجام پذیرفته است، ولی مطالعه‌ی مدونی روی ابعاد ساختاری آناتومی و رادیولوژی جمجمه‌ی خارپشت گوش بلند در ایران در دسترس نیست. در این تحقیق از ١٠ عدد خارپشت بالغ نر با وزن‌های بین ۴۵۰-۲۵۰ گرم استفاده شد که از ۵ نمونه به صورت زنده بعد از بیهوشی، تصاویر رادیولوژی تهیه گردید. مطالعات آناتومی شامل مورفولوژی کاسه‌ی سر در نماهای جانبی، پشتی، شکمی و خلفی و نماهای میانی و جانبی استخوان فک پایین و مورفومتری با استفاده از 10 شاخص جمجمه‌ای، انجام پذیرفت. نکات مهم از نظر مورفولوژی عبارت بودند از: در نمای پشتی، گسترش یافتن زائده‌ی بینی‌ای از استخوان پیش فکی به صورت خلفی به سوی زائده‌ی قدامی پیشانی؛ در نمای شکمی، وجود یک سوراخ در کام سخت، که به نظر می‌رسد جانشین سوراخ کامی خلفی باشد. در نمای جانبی ساختارهای تشکیل دهنده‌ی کمان گونه‌ای بود که بر خلاف معمول دام‌های اهلی، از سه استخوان تشکیل شده بود. در نمای خلفی سوراخ مگنوم بسیار بزرگ بود. یافته‌های مورفولوژیکی ذکر شده، در رادیوگراف‌ها نیز به خوبی مشهود بود. جمجمه‌ی خارپشت گوش بلند از نظر مورفولوژی، تفاوت چندانی با سایر خارپشتان ندارد. از لحاظ مورفومتری اندازه‌های به دست آمده ابعاد کوچک‌تری را نسبت به خارپشت‌های اروپایی نشان می‌دهند، که می‌تواند در مطالعات استئوآرکئولوژی به کار گرفته شود. از لحاظ رادیولوژی، جمجمه‌ی خارپشت شباهت‌های فراوان و تفاوت‌هایی را با جانوران هم‌اندازه‌ی خود نشان می‌دهد.