مطالعه مورفولوژی و مورفومتری قلب در جنین گوسفند

Abstract

علی‌رغم این که قلب به عنوان یکی از حساس‌ترین اعضای بدن همواره در پژوهش‌های علوم پایه‌ی پزشکی مطرح بوده است، اما در خصوص رشد تکاملی ماکروسکوپی قلب گوسفند گزارشی در دسترس نیست. لذا مطالعه‌ی حاضر با هدف بررسی آناتومی و مورفومتری قلب گوسفند در دوره‌ی جنینی انجام گرفت. در این پژوهش تعداد 41 رأس جنین گوسفند از کشتارگاه جمع‌آوری و در محلول فرمالین 10 درصد تثبیت شد. تمامی جنین‌ها بر اساس طول فرق سر - دنبالچه (CRL) به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول شامل CRL 6 تا 15 سانتی‌متر، گروه دوم شامل CRL 5/15 تا 5/28 سانتی‌متر وگروه سوم شامل CRL 30 تا 40 سانتی‌متر بود. CRL جنین‌ها از 6 الی 40 سانتی‌متر بود و در نتیجه سن تخمینی جنین‌ها از 48 روز تا 120 روز تعیین شد. ابعاد مورفومتری جنین‌ها شامل: وزن قلب، قطر بزرگ قلب، قطر کوچک قلب، محیط قلب، طول لبه‌ی جلویی، طول لبه‌ی عقبی، طول بطن راست، طول بطن چپ، ضخامت دیواره‌ی بطن راست، ضخامت دیواره‌ی بطن چپ و ضخامت دیواره‌ی بین بطنی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که روند افزایش وزن جنین‌ها و پارامتر‌های فوق تابع افزایش سن جنین‌ها بود. هرچند که بین دو جنس نر و ماده اختلاف معنی داری وجود نداشت. از نظر مورفولوژی، قلب جنین‌ها دارای رأس نوک تیز، دهلیز راست و چپ، بطن راست و چپ و شیار کرونری بود. مطالعه‌ی سطح داخلی بطن‌‌‌‌ها حضور طناب‌هایی کوچک را نشان داد که نوار‌های معتدل کننده‌ی کوچک بودند. بر اساس نتایج حاصل مشخص شد که هم‌زمان با رشد تکاملی عمومی بدن و افزایش وزن و طول جنین گوسفند، قلب نیز در تمام ابعاد، رشد تکاملی فزاینده‌ای را نشان می‌دهد.