ضرورت ابرمدل منابع آب و یکپارچه‌سازی زنجیره‌ی خروجی مدل‌ها

Abstract

امروزه، مدل‌ها به‌عنوان مهم‌ترین ابزارهای تحلیلی، مدیریّت منابع آب را شدیداً درگیر ساختارهایی غیرمنعطف کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که دشوار است به یک مشکل مربوط به مدیریّت منابع آبی فکر کرد که در حلِّ آن یک مدل درگیر نباشد. این نوشتار تلاش دارد با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کیفی، ضمن تعیین روند تحقیقات علمی در مدل‌سازی منابع آب، نگاه حاکم بر مدل‌های مختلف را بررسی کند. تحلیل محتوای مقالات انتشار یافته در مجله‌ی تحقیقات منابع آب از سال 1384 تا 1395 نشان داد که در مدل‌سازی منابع آب سطحی بر ارزیابی مدل تمرکز بیشتری است، درحالی که در آب‌های زیرزمینی دغدغه‌ی دستیابی به مدلی بهینه برای بهره‌برداری بیشتر، حاکم است. بررسی اهداف مدل‌سازی نشان‌دهنده‌ی عدم اجماع در انتخاب مدلی بهینه است که می‌توان آن را به‌دلیل ماهیّت مدل و پدیده‌ی مورد بررسی دانست، بنابراین پیشنهاد می‌شود با ارائه‌ی یک ابر مدل به‌منظور یکپارچه‎‎سازی و ایجاد تسلسل در خروجی مدل‌های منابع آب گام نهاد. ضرورت نیل به چنین ابرمدلی (1) نگاه یکپارچه بر مدل‌های منابع آب (2) درهم پیچیده‌گی‌های شرایط اقلیمی و طبیعی کشور و (3) منشاء و کاربردهای متکثّر (4) درهم پیچیده‌گی و تکثّرهای سازمانی است که تلاش می‌کند جهت حرکت از «تخمین به تخصیص» را به «هدف به تخمین» در منابع آب تغییر دهد.