پیاده سازی سیستم حسابداری آب WA+ در سطح حوضه‌ آبریز و چالش‌های پیش روی آن ( درس آموخته ها از مطالعه موردی حوضه آبریز طشک - بختگان)

Abstract

هدف این مقاله ارائه روش شناسی استقرار حسابداری آب حوضه آبریز کشور بر اساس نتایج مدل مفهومی ویژه سازی شده SWAT-FARS و چارچوب حسابداری آب WA+ می‌باشد. در این مطالعه حوضه آبریز طشک بختگان در استان فارس به عنوان منطقه پایلوت مطالعاتی در نظر گرفته شد و تحلیلی از شرایط حوضه آبریز در دو دوره زمانی بر مبنای نتایج حسابداری آب آن ارائه گردید. تحلیل نتایج حاکی از راندمان حوضه‌ای حدود 80 در صدی حوضه آبریز طشک بختگان و بسته بودن حوضه به واسطه مصرف قابل توجه آب قابل مدیریت حوضه می باشد. در این حوضه به واسطه تغییر شرایط اقلیمی، منابع آب قابل مدیریت حوضه کاهش یافته است و در این شرایط نه تنها مصارف مدیریت شده آب در حوضه (تبخیر-تعرق تکمیلی) کاهش نداشته، بلکه به میزان قابل توجهی (53 درصد) نیز بر آن افزوده شده است. این مسئله منجر به کاهش جریانات خروجی به عنوان تأمین کننده حقابه دریاچه شده است. علاوه بر این، نتایج نشان‌دهنده افزایش کسری مخزن آب زیرزمینی و وضعیت ناپایدار بهره‌برداری از آن‌ها است. افزایش تعرق گیاهان در سطح اراضی کشاورزی به واسطه گسترش سطح اراضی و افزایش گیاهان پرمصرف‌تر و سهم قابل توجه تبخیر از خاک از کل مصارف غیر سودمند حوضه از دیگر عوامل تأثیرگذار بر شرایط کنونی حوضه آبریز طشک بختگان است. از طرفی مقدار قابل توجهی از آب برداشتی برای کشاورزی مجدداً به چرخه منابع آب حوضه برمی‌گردد که بر لزوم برنامه‌ریزی براساس "مصرف" تا "برداشت" تأکید دارد.