تاثیر خشکسالی بر کمیت و کیفیت آب رودخانه دز

Abstract

این تحقیق با هدف بررسی و تحلیل اثرات خشکسالی از طریق محاسبه شاخص SPI برکمیت و کیفیت آب رودخانه دز انجام شد. برای تعیین خشکسالی، آمار هواشناسی 10 ساله (1393-1384) از ایستگاه‎های هواشناسی حسینیه، دزفول و شوش و برای ارزیابی تاثیر خشکسالی بر کمیت و کیفیت آب رودخانه، آمار دبی و پارامتر‌های کیفی آب رودخانه دز مربوط به 7 ایستگاه هیدرومتری در طول مسیر، از سازمان آب و برق خوزستان اخذ گردید. فراوانی میانگین آنیون‌های محلول در ایستگاه‌های هیدرومتری رودخانه دز به صورت HCO3>SO4>C ومقادیر کاتیون-های اصلی محلول در آب نیز به‌صورت Ca>Na>Mg بدست آمد. نتایج تجزیه واریانس پارامتر‌های کیفی آب نشان داد اثر ایستگاه و سال بر میزان دبی، هدایت الکتریکی (EC)، مواد محلول آب (TDS)، سدیم قابل تبادل آب (SARIW)، pH، غلظت کلر (Cl)، بی‌کربنات (HCO3)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، سدیم (Na) و سولفات (SO4)، اختلاف معنی‌داری در سطح اطمینان % 99‌ دارد. بررسی روند تغییرات شوری آب دز نشان داد در ایستگاه‌های سپید دشت سزار، سپید دشت زاز و تنگ پنج سزار روند تغییرات شوری معنی دار نیست این درحالی است که در ایستگاه‌های پایین دست رودخانه روند تغییرات شوری معنی‎دار و مثبت است. شدید‌ترین خشکسالی در ایستگاه حسینیه و دزفول در سال 1387 و در ایستگاه شوش در سال 1390 رخ داد. در سال‌های خشکسالی میزان شوری آب رودخانه دز به طور متوسط % 24/15 افزایش داشت. نتایج تحقیق نشان داد پدیده خشکسالی پارامتر‌ی است که در کنار مسایل انتقال آب، تغییر کاربری اراضی و مدیریت صحیح عوامل آلاینده، بر کیفیت آب موثر است.