تبیین معیار، راه حلی کلیدی‏ برای بهره‏ برداری پایدار از آب‏ زیرزمینی

Abstract

آب‏ زیرزمینی حیاتی‏ ترین منبع تأمین آب در ایران است که بهره‏ برداری پایدار از آن، از ضروریات اجتناب ناپذیر محسوب می‏ شود. اما اضافه برداشت و غفلت از تبیین معیاری معقول برای بهره‏ برداری پایدار از آب‏ زیرزمینی در بسیاری از حوضه‎های آبریز، نابودی اکوسیستم‏ های وابسته به آب‏ زیرزمینی و دیگر خسارات جبران‏ ناپذیر را در پی داشته است. با توجه به اهمیت موضوع و به دلیل داشتن شرایط نسبتاً مشابه (از نظر اقلیمی) ایران با ایالت کالیفرنیا، قانون مدیریت پایدار آب‏ زیرزمینی در این ایالت (SGMA) مورد تجزیه و تحلیل گرفت. در قانون مزبور معیارهای شش‏گانه‏ ای برای بهره‏ برداری پایدار از آب‏ زیرزمینی معرفی گردیده است. تمامی حوضه‏ های آبریز موظف گشته‏ اند تا نسبت به طراحی و تدوین برنامه مدیریتی آب با هدف دستیابی به پایداری آب‏ زیرزمینی منطبق بر معیارهای شش‏گانه بپردازند. نتایج بررسی‏های اولیه نشان داده ‏است که اکثر محدوده‏های مطالعاتی از حداقل تراز برای بهره‏ برداری از آب‏ زیرزمینی عبور نموده‏اند. بنابراین الزام قانونی برای تدوین برنامه‏ ی‏ بلند‏مدت (25 ساله‏) تعادل‌بخشی در تمامی محدوده‏ های مطالعاتی با هدف دستیابی به تراز بهره‏ برداری پایدار از آب‏ زیرزمینی تصویب گردید. ضروری است تا در کشورمان نیز برداشت از آب‏ زیرزمینی از منظر پایداری مورد بررسی قرار گرفته و تراز بهره‏ برداری پایدار برای هر آبخانه تعیین تکلیف گردد.