توسعه مدل جامع حوضه آبریز کارستی به منظور برآورد و تدقیق مولفه‌های بیلان آبی

Abstract

مدل‌های مختلف هیدرولوژیکی نیمه توزیعی و توزیعی توانایی بسیار بالایی در شبیه سازی جامع حوضه‌های آبریز دارند اما این مدل‌ها همچنان نیاز به توسعه دارند تا بتوانند به شرایط واقعی حوضه‌های آبریز نزدیک شوند. برای شبیه سازی حوضه‌های آبریز کارستی با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی مرسوم احتیاج به تغییراتی در کدهای مدل می‌باشد. مدل SWAT بدلیل متن باز بودن و رایگان بودن این امکان را فراهم آورده است که شرایط مختلف حوضه آبریز را در آن پیاده سازی و پیکره بندی کرد. در این پژوهش مدل جدیدی به نام SWAT-ML توسعه یافته است که در آن مناطق کارستی دارای خصوصیات متفاوت هیدرولوژیکی می باشند. محدوده مورد مطالعه حوضه کارستی دریاچه مهارلو انتخاب و دوره آماری شبیه سازی از سال 1980 تا 2013 برای واسنجی و اعتبارسنجی رواناب سطحی، رواناب پایه، محصولات کشاورزی و تبخیر تعرق واقعی می‌باشد. مدل با متوسط ضریب تبیین و نش ساتکلیف 65/0 واسنجی شد و همچنین مشخص شد که مدل SWAT توانایی زیادی در برآورد مقادیر عملکرد محصولات کشاورزی دارد. مدل توسعه یافته نشان داد که در شبیه سازی حوضه آبریز کارستی عملکرد بهتری نسبت به مدل SWAT دارد و مقادیر بیلان محاسبه شده توسط مدل SWAT و SWAT-ML دارای تفاوت معناداری نسبت به بیلان هیدروکلیماتولوژی می‌باشند.