نیازسنجی و تعیین اولویت‌های پژوهشی محیط‌زیستی (مطالعه موردی: پژوهشکده محیط‌زیست و توسعه پایدار)

Abstract

بهبود وضعیت و ارتقا کیفیت محیط‌زیست کشور از طریق مدیریت پژوهش‌های هدفمند از مهمترین اهداف مراکز پژوهشی در این حوزه است. در این راستا سیاست‌گذاری و تعیین اولویت‏های تحقیقات محیط‌زیست می‌تواند در نیل به این هدف نقش به‌سزایی داشته باشد. این مقاله که از داده‌های گردآوری شده یک طرح پژوهشی با عنوان «نیازسنجی و تعیین اولویت‌های پژوهشی پژوهشکده محیط‌زیست و توسعه پایدار» استفاده کرده، رویکردی نظام‌مند برای شناسایی اولویت‌های پژوهشی به کار گرفته است. فرایندی که بر پنج اصل استوار است. این اصول شامل مشارکت ذ‌‌‌‌ی‌نفعان، تحلیل وضعیت موجود و برآورد نیازها، شناسایی محورهای پژوهشی، امتیازدهی محورهای پژوهشی براساس معیارهای جذابیت و امکان‌پذیری و تعیین اولویت‌ها بر اساس بیشترین توافق بود که در سطح موسسه پژوهشی (پژوهشکده محیط‌زیست و توسعه پایدار) اجرا شد. کارشناسان شرکت‌کننده در این طرح، 66/16 درصد از پژوهشکده محیط‌زیست، 15/15 درصد از دفتر آب و خاک، 63/13 درصد از ادارت کل شهرستان‌ها، 09/9 درصد از دفتر زیست‌بوم‌های دریایی، 54/4 درصد اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مابقی از سایر بخش‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست بودند. در مجموع 346 محور پژوهشی در موضوعات اکولوژی 28 عنوان؛ علوم پایه 5 عنوان؛ مهندسی و فناوری محیط‌زیست 41 عنوان؛ اقتصاد محیط‌زیست 44 عنوان؛ حقوق محیط‌زیست 31 عنوان؛ مدیریت محیط‌زیست 108 عنوان؛ علوم طبیعی 26 عنوان؛ نظام‌های اجتماعی 22 عنوان؛ ایمنی زیستی 27 عنوان و فناوری محیط‌زیست 14 عنوان؛ در معرض قضاوت کارشناسان قرار گرفت و مهمترین اولویت‌های پژوهشی شناسایی شد.