بررسی آزمایشگاهی الگوی فرسایش و رسوبگذاری در محل تلاقی رودخانه‌های غیرهمکف

Abstract

اگر چه اختلاف رقوم بین شاخه اصلی و فرعی در اکثر تلاقی رودخانه‌ها امری طبیعی است اما تمام مطالعات قبلی در زمینه تلاقی رودخانه‌ها معطوف به تلاقی‌های هم کف بوده است و فرض بر این بوده است که اختلاف بستر دو رودخانه تاثیری بر میزان عمق آبشستگی ندارد. در صورتیکه مشاهدات نشان می دهند که با ورود جریان از شاخه فرعی به شاخه اصلی در اتصالات غیر هم‌کف به دلیل عدم وجود ناحیه جداشدگی در نزدیک بستر، ناحیه جریان با شتاب زیاد در پایین دست گوشه‌ی اتصال بوجود نمی‌آید ولی در نزدیک سطح آب این ناحیه با سرعت بالا مشاهده می‌شود در حالیکه خطوط جریان عمقی در اتصالات هم‌کف تقریباً موازی یکدیگرند و انحرافی به طرف سطح آب در آنها دیده نمی‌شود. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی آزمایشگاهی الگوی فرسایش ورسوبگذاری در محل تلاقی رودخانه‌ها ی غیرهمکف انجام شده است. در این تحقیق تاثیر عواملی چون نسبت دبی شاخه فرعی به دبی شاخه اصلی (Qr) و نسبت اختلاف رقوم بستردو کانال بر عرض شاخه اصلی در پایین دست تلاقی (Z/B3) بر میزان عمق آبشستگی ورسوبگذاری در یک اتصال 60 درجه برای رسوب با قطر متوسط 05/1 میلی متر مورد بررسی قرار گرفته است. با تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده روابطی به منظور تعیین عمق آبشستگی وارتفاع رسوبگذاری ارائه شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که برای مقدار ثابت عدد فرود جریان در پایین دست تلاقی، با افزایش اختلاف رقوم بستر دو کانال میزان عمق آبشستگی در محل تلاقی کمتر می گردد.