شناسایی رفتار کیفی مخازن سطحی در صورت تزریق ناگهانی بار آلاینده

Abstract

بروز بار آلاینده ناگهانی در منابع آب به هر یک از دو صورت تصادفی و انسان‌ساخت باعث ایجاد بحران می‌گردد. به طور مثال ورود بار آلاینده MTBA در سد قشلاق سنندج، وارد شدن ناگهانی بار آلاینده مشتقات نفتی در رودخانه زاینده‌رود و همچنین در رودخانه کرخه، نمونه‌ای از این قبیل بحران‌ها می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی و شبیه‌سازی رفتار کیفی مخزن در شرایط ورود بار آلاینده ناگهانی می‌باشد که می‌تواند در مواجهه با بحران‌های کیفی به مدیران و تصمیم‌گیران در اتخاذ سیاست‌های کارا کمک نماید. در این مقاله با استفاده از نسخه سوم نرم‌افزار شبیه‌سازی کیفی دو بعدی میانگین عرضی (CE-QUAL-W2)، مدل شبیه‌سازی مخزن سد کرج تهیه شده و آلودگی بیولوژیکی با شاخص کلیفرم به عنوان بار آلاینده ناگهانی در نظر گرفته شد. سپس با در نظر گرفتن عوامل دخیل بر چگونگی پخش، جابه‌جایی و زوال کلیفرم، پنج سری سناریوی‌ مختلف که شامل گزینه‌های مختلف نرخ زوال کلیفرم، حجم آب ذخیره مخزن، محل ورود بار آلاینده، دمای آب، آبدهی ورودی به مخزن و نرخ ته‌نشینی‌ کلیفرم می‌باشد، برای 12 ماه سال تولید شد. بر اساس سناریوی‌های تعریف شده، میزان تأثیر هر یک از عوامل بر رفتار آلودگی بررسی گردید. نتایج نشان می‌دهد که محل ورود بار آلاینده تأثیر زیادی در میزان بیشینه غلظت آلودگی خروجی از سد و دوره بحران ناشی از آن دارد. به طوری که غلظت آلودگی خروجی و دوره بحران ناشی از ورود بار آلاینده در یک‌سوم پایینی مخزن به ترتیب 15 برابر غلظت آلودگی خروجی و 2 برابر دوره بحران ناشی از ورود بار آلاینده در یک سوم بالایی مخزن است.