بررسی دو کتاب مختارات من النصوص الأدبیة فی العصر العباسی الثانی و المنتخب من نظم العصر العباسی و نثره (2)

Abstract

کتاب‌هایی که در یک موضوع نگاشته می‌شود گاهی این سؤال را درپی دارد که با وجود بودن یکی، فایدة بعدی چیست؟ آیا نقص یا خللی نویسندة دوم را بر آن داشته که دست به نگارش جدیدی بزند یا حتی فراتر از آن با وجود بودن تألیفات فراوانی در متون منتخب، که گاهی با شرح و تحلیل همراه است، چه سودی به‌بار می‌آورد؟ دو کتاب موردنقد در یک سال نگاشته شده و هر کدام با انگیزه‌ای خاص یا احساس نیازی گردآوری شده است. اگر دو تألیف در یک سطح و با رویکرد واحدی بود امر موازنه دقیق‌تر و قدری سخت‌تر می‌شد، اما از این دو تألیف مختارات عامری درس­نامه‌ای برای این مادة درسی به‌شمار می‌آید و دیگری در راستای کتاب‌های سازمان سمت است که بیشتر جنبة آموزشی دارد و معیارهای خاصی نیز برای چاپ این کتاب‌ها دارد. نویسنده قصد خود را تکمیل کتاب تاریخ خود دانسته است. به‌سبب شکل دو اثر و شیوة پرداختن به متون این دوره، مقایسة دقیق بین دو کتاب کمی دشوار به‌نظر می‌رسد. از مهم‌ترین نتایج حاصل از این تحقیق آنکه اشکالات تقریباً فراوان شکلی و محتوایی در هر دو کتاب وجود دارد که نباید در کتاب‌های آموزشی وجود داشته باشد. گزینش سروده‌ها در کتاب مختارات بیشتر بر اساس واقعیت دانشجوی کارشناسی است و کاملاً یک درس­نامه به‌شمار می‌آید، اما متون در کتاب المنتخب کامل‌تر و متنوع‌تر است.