پژوهشی در باره کاروانسرای قلعه خرگوشی (ندوشن)

Abstract

در تاریخ فرهنگی بسیاری از جوامع و تمدن‌های گذشته، کاروانسراها نقش تعیین‌کننده‌ای را در حیات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و دفاعی- امنیتی عهده‌دار بوده‌اند. به‌طوری‌که، کاروانسراها، نه تنها به‌عنوان استراحتگاه و مأمنی برای مسافران، بازرگانان و کاروان‌ها بودند، بلکه نقش مهمی در اقتصاد و تجارت و توزیع تولیدات و درآمدها در مناطق گوناگون داشتند. همچنین، به‌عنوان اقامتگاه‌ها و همچنین محلی برای تعاملات فرهنگی و تبادل اندیشه‌ها و آداب و رسوم بین مردم بودند. به‌علاوه، مکان‌هایی برای انتشار و تبادل اخبار سیاسی و اقتصادی بین مناطق مختلف یک کشوربه شمار می‌رفتند. نوشتار حاضر، به بررسی سوابق موجود پیرامون یک میراث فرهنگی به جا مانده از عهد صفویه، یعنی کاروانسرای قلعه خرگوشی ندوشن پرداخته است. برای این منظور، با مطالعه اسنادی، و با بکارگیری رویکرد توصیفی- تحلیلی، پرسش‌های پژوهشی در سه محور بررسی ‌گردید: تاریخچه و اسناد تاریخی کاروانسرا، بررسی چگونگی و دلایل تخریب بنای قلعه، انتساب مکانی بنای قلعه. پیام اصلی این نوشتار، بر لزوم توجه به مرمت و احیای این اثر از طریق دادن کاربری نو به آن تأکید دارد تا بتواند میراث گرانبهایی را از تاریخ گذشته ما، بهتر و مؤثرتر به نسل کنونی و آینده بازشناساند.